Zonguldak Halk Sağlığı Müdürü Yusuf Kaya, Ekim ayının kanser bilinçlendirme ayı olarak geçtiğini açıkladı. Günümüzde önemli bir halk sağlığı sorunu olan ve sebebi bilinen ölümler sıralamasında ilk sırayı alan kanserin, öldürücülüğü yanında bıraktığı sakatlıklar ve tedavisindeki yüksek maliyetler nedeniyle iş gücünde ve ülke ekonomisinde çok ağır kayıplara neden olduğunu belirten Kaya yaptığı yazılı açıklamasında şu görüşlere yer verdi:
PROGRAM BULUNMAKTA
Kanserle mücadelede ülkelerin kendi Ulusal Kanser Kontrolü programlarını geliştirmeleri önemlidir. Kanser kontrol programları doğru ve güvenilir kanser verilerinin toplanmasını, önlenebilir kanser etkenleri ile mücadele edilmesini, taranabilen kanserler için etkin tarama programları geliştirilmesini ve tedavi hizmetlerini kapsamaktadır. Ülkemizin de 2008 Yılından beri uyguladığı Ulusal Kanser Kontrol programı bulunmaktadır. 81 İl’e yaygınlaştırdığımız Aktif Kanser Kayıtçılığı uygulamamız ile güvenilir kanser verileri toplanmaktadır. Son verilerimize göre kadınlarda en sık görülen ilk 5 kanser şöyledir: Meme, Tiroid, Kolorektal, Rahim ve Akciğer kanseridir.
ÜCRETSİZ YAPILMAKTA
Ulusal kanser kontrol programımız çerçevesinde Dünya Sağlık Örgütünün (DSÖ) taranmasını önerdiği 3 kanser (meme, rahimağzı, kolorektal) için ücretsiz toplum tabanlı tarama hizmeti Sağlıkta Dönüşüm programı ile 10 yıldan fazla süredir verilmektedir. 2013 yılına kadar KETEM’lerde yürütülen tarama çalışmalarına artık Toplum Sağlığı Merkezlerimiz ve Aile Hekimlerimiz de katılmıştır. Vatandaşlarımızın ücretsiz olarak verilen kanser tarama hizmetlerine katılımı son derece önemlidir. Taramalar kapsamında; 30-65 yaş kadınlarda HPV-DNA testi ile rahimağzı kanseri, 40-69 yaş kadınlarda mamografi ile meme kanseri, 50-70 yaş kadın ve erkeklerde ise Gaitada Gizli Kan Testi ile kolon kanseri taraması yapılmaktadır. Bu taramalar Aile Sağlığı Merkezlerinde, Toplum Sağlığı Merkezlerinde ve KETEM’de ücretsiz olarak yapılmaktadır.
MEME KANSERİ
Meme Kanseri tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de kadınlarda en sık görülen kanser olup, yılda yaklaşık 15.000 kadını etkilemektedir. 2000’li yıllardan beri tüm kanser istatistiklerimizde kadın kanserlerinin %20-25’i meme kanseridir. Risk faktörleri arasında ailede meme kanseri öyküsü, erken ilk adet yaşı, geç menapoz, çocuk emzirmeme, obezite sayılabilir. Riski azaltmak amacıyla kilo kaybı düzenli egzersiz gibi davranış değişiklikleri etkili olabilir. Ancak risk faktörlerini en aza indirecek hayat tarzı değişikliklerinin yanısıra hastalığın erken teşhisine yönelik yapılan meme kanseri taramaları bu kanserden ölümleri ve hastalığın sıklığını azaltmada en etkili yöntemlerdir. Kanser taramaları gönüllülük esasına dayanır ve kadınlarımızın katılımı ile başarıya ulaşabilir. Bu nedenle kadınların meme kanseri nedenleri, belirtileri, korunma, tarama, taramanın ne zaman ve nasıl yapılacağı hakkında bilgilendirilmesi ve bilinçlendirilmesi önemlidir.
ERKEN TEDAVİ
Meme kanseri tedavisi erken evrelerde yüzde yüz sağlanabilir. İleri evrelerde hem yaşam süreleri kısıtlı hem de tedavi seçimleri hastalar için yaşam kalitesini düşürecektir. Radikal meme cerrahisi, kemoterapi ve radyoterapi ile sadece yaşam kalitesi düşmeyecek, ayrıca kamu maliyetleri de artacaktır. Ülkemizde teşhis edilen meme kanserlerinin yaklaşık yarısı ne yazık ki ileri evrelerde olup, meme koruyucu cerrahi oranlarımız halen istediğimiz düzeylerde değildir. KETEM’lerde olduğu gibi, toplum tabanlı taramaların yapıldığı merkezlerde ise %85 oranında erken evrede teşhis edilmektedir. Unutulmamalıdır ki, erken teşhis hayat kurtarır, meme koruyucu cerrahiler ve meme onarımı ise hayata bağlar.
KOLAY VE KISA
Tarama oranlarına katılımı etkileyen önemli bir diğer unsur da mamografi programlarında uygulanan kalite kriterleridir. KETEM’lerde Türk Radyoloji Derneği ile işbirliği içerisinde Avrupa Birliği Kalite Kriterlerini tam anlamıyla uygulamaya yönelik alt yapı çalışmaları başlatılmıştır. İlimiz KETEM Birimimizde de Digital Mamografi cihazı ile mamografi çekimleri yapılmakta olup, mamografi çekimi daha kolay ve kısa gerçekleşmektedir. 2004 yılından beri kadınların meme kanserinin erken teşhisinin önemini ve meme kanseri farkındalığının vurgulanması amacıyla Ekim ayı tüm dünyada ve ülkemizde meme kanseri bilinçlendirme ve farkındalık ayı olarak belirlenmiştir. Yurt genelinde meme kanserine yönelik eğitimler ve bilinçlendirme kampanyaları gerek sivil toplum kuruluşları gerekse Bakanlığımızca sürdürülmektedir. KETEM birimlerinde çeşitli etkinlikler ile kadınlarımızın bilgilendirilmesi ve bilinçlendirilmesine yönelik faaliyetler ile beraber tarama çalışmaları sürdürülmektedir.
BAŞVURUDA BULUNULABİLİR
Zonguldak Halk Sağlığı Müdürlüğü ve Bağlı Birimlerimiz olarak amacımız ilimizde taramalar için yaş ve cinsiyeti uygun tüm bireylerimize ulaşmak ve olası kanser risklerini belirleyerek korumaya almaktır. Vatandaşlarımız ücretsiz tarama yaptırmak için Zonguldak Merkez KETEM Birimine, bağlı oldukları ya da en yakın Aile Sağlığı Merkezine, İlçe Toplum Sağlığı Merkezlerine ve Ana Çocuk Sağlığı birimlerine başvurabilirler.