Bülent Ecevit Üniversitesi’nde (BEÜ) kurulan, meteorolojik hava tahminlerinde, aşırı yağış koşullarında erken uyarı sistemlerinde ve uydu sistemlerinde sinyal gecikmelerinin belirlenmesine olanak sağlayan merkez E-GVAP’a kabul edildiği açıklandı.
Üniversitenin açıklamasında şu bilgi verildi:
Proje bünyesinde Geomatik Mühendisliği Bölümü İleri Araştırmalar Laboratuvarına sürekli olarak ve her saat başı değerlendirme yaparak atmosferdeki su buharı miktarının belirlenmesi için gereken troposfrerik zenit gecikmesi kestirimlerini yapan Analiz Merkezi Prof. Dr. Şenol Hakan Kutoğlu ve Doç. Dr. Çetin Mekik’in katkıları, Arş. Gör. Gökhan Gürbüz’ün teknik desteği ile kuruldu.
Merkezin çalışmalarına yönelik bilgi veren Arş. Gör. Gökhan Gürbüz şunları söyledi: “Atmosferdeki en baskın sera gazı olan su buharı, iklim çalışmalarında kullanıldığı gibi, atmosfer dinamiğine de katkıda bulunmaktadır; bu nedenle, atmosferin alt katmanı olan troposferdeki su buharının miktarının ve dağılımının belirlenmesi büyük önem arz etmektedir. 90’lı yıllardan itibaren dünyada bu konuda çalışmalar yapılmaya başlanmış ve 2000’li yıllarda bu konuda büyük adımlar atılmıştır. Özellikle GNSS (Global Navigation Satellite Systems) Meteorolojisi tekniğinin geliştirilmesi ile uydu jeodezisi yöntemlerinin de meteorolojik çalışmalarda kullanılabileceği anlaşılmıştır. Bu konuda öncü olan E-GVAP (The EUMETNET EIG GNSS Water Vapour Programme) organizasyonu 2005 yılından itibaren EUMETNET (European Meteorological Network) üyelerine Avrupa’da sürekli gözlem yapan GNSS istasyonlarından elde edilen verilerinden yararlanarak, meteorolojik çalışmalar için troposferik zenit gecikmesi ve yoğuşabilir su buharı verisini gerçeğe-yakın zamanlı sağlamaktadır. Bu veriler meteorolojik hava tahminlerinde, aşırı yağış koşullarında erken uyarı sistemlerinde ve uydu sistemlerinde sinyal gecikmelerinin belirlenmesi için gerekli modellerin oluşturulmasında kullanılmaktadır.” dedi.
Projenin yürütücüsü olan Doç. Dr. Çetin Mekik, analiz merkezinin hızla geliştiğini belirterek şunları söyledi: “2016 yılı başı itibariyle proje başarıyla tamamlandı. Hayata geçti. Proje bünyesinde yan ürün olarak Türkiye’ye kattığımız değerlerden biri gerçeğe yakın zamanlı olacak şekilde troposferik parametre kestirimleridir. Bu neden önemlidir, özellikle atmosferin alt katmanındaki bulunan troposferdeki su buharı miktarı ve dağılımının belirlenmesi için anlık olarak yapamasak da saatlik ve günlük kestirimler yaparak atmosferde bulunan su buharı miktarlarının dağılımını incelemeye çalışıyoruz. Bunu Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün günde iki defa atmosfere gönderdiği balon verileri kullanarak karşılaştırıyoruz. Şu ana kadar elde ettiğimiz sonuçlar Avrupa, Amerika ve uzak doğudaki bütün akademik çalışmalarda elde edildiği gibi çok başarılı.” dedi.
Merkezin Türkiye’de ilk defa Avrupa Birliğinde gerçek zamana yakın verilerin üretilmesine katkı verir duruma geldiğini belirten BEÜ Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Ş. Hakan Kutoğlu şunları söyledi: “Bir yıl boyunca yapılan tüm değerlendirmeler E-GVAP tarafından denetlenmiş ve 28.09.2016 tarihinde söz konusu Analiz Merkezi resmi olarak E-GVAP sistemine kabul edilmiştir. Böylelikle Bülent Ecevit Üniversitesi Analiz Merkezi sayesinde ülkemiz ilk defa Avrupa Birliğinde gerçek zamana yakın verilerin üretilmesine katkı verir duruma gelmiştir. Günümüzde meteorolojik hava tahminlerinde kullanılabilecek modeller, kendi mesleğimiz dâhilinde GNSS sinyallerinin su buharından dolayı maruz kaldığı bu etki maalesef giderilememekte fakat modellenebilmektedir. 1980 yıllarından bu yana Avrupa’da çok yoğun çalışmalar yapılıyor. Fakat bunlar bölgesel çapta olduğu için her elde edilen model her ülke için başarılı olamayabiliyor. Kendi modelimizin geliştirilebilmesi için çok önemli bir adım. Her ne kadar Türkiye’de çok fazla yaşanmasa da aşırı yağış koşullarında, okyanusa kıyısı olan ülkelerde yaşanan tsunamiler, hortumlar ve çok yoğun yağışların önceden tahmin edilmesi, gerekli uyarı sistemlerinin kurulabilmesi için bu modeller oluşturulabilir ve kullanılabilir. Projede ve Analiz Merkezinin verilerinin E-GVAP tarafından kabul edilmesinde, desteklerini esirgemeyen sayın Rektörümüz Prof. Dr. Mahmut Özer’e ve emeği geçen tüm hocalarımıza teşekkür ederiz.” dedi.
