“Zonguldak Bunu Hak Etmiyor.” Başlıklı bir açıklama gönderen CHP’ Milletvekili Ünal Demirtaş,  “Zonguldak için 2002-Mayıs 2017 arasında toplam 318 yatırım teşvik belgesi düzenlendi. Aynı dönemde, Zonguldak’a komşu il olan ve 4’üncü derece teşvikten faydalanan Düzce için düzenlenen yatırım teşvik belge sayısı ise 453’ü buldu.” Dedi.

Zonguldak, yatırım teşviklerinden hak ettiği payı alamadığını vurgulayan Demirtaş “İstihdama ve il ekonomisine en büyük katkıyı yapan imalat sektöründe Düzce, Zonguldak’ı 3’e katladı” sözleriyle yaşanan eşitsizliğe dikkat çekti.

Demirtaş, Ekonomi Bakanlığı’ndan kendisine iletilen rakamların bu gerçeği bir kez daha ortaya koyduğunu kaydederek şöyle dedi:

“Aynı coğrafi bölgede yer alan ve komşu olan Zonguldak ile Düzce’nin yatırım teşvik derecelerindeki adaletsizlik, Zonguldak’a işsizlik ve ekonomik çöküş olarak yansımıştır. Düzce’nin 4’üncü bölgede olması, Zonguldak’ın yatırım cazibesini düşürmüş, yatırımcılar Düzce’ye çok daha fazla yatırım yapmışlardır.

Verilen cevaplar bizim söylediklerimizi doğruluyor. Aslında Bakanlık, Zonguldak’a haksızlık edildiğini verdiği rakamlarla itiraf ediyor. 6 yıl önce hazırlanan SEGE 2011 raporuna göre kentlerin teşvik dereceleri belirlenmiş. Bunun doğru olmadığını defalarca ayrıntıları ile açıkladık. Nitekim gelen cevap da dinamik parametreler göz önüne alınmadan yapılan derecelendirmenin işe yaramadığını gösteriyor.

Zonguldak’ta yatırım teşviklerin sektörel dağılımına bakıldığında ekonomik canlanmanın neden bir türlü sağlanamadığı ortaya çıkmaktadır. 2002-Mayıs 2017 arasında Zonguldak’ta imalat sektörüne verilen teşvik belge sayısı 115 iken, hizmet sektöründeki yatırım teşvik belgesi 189 olarak gerçekleşmiştir. Aynı dönem için Düzce’de, hizmetler sektöründeki teşvik belgesi 70’te kalırken, imalat sektöründe verilen teşvik belge sayısı 366 ile neredeyse Zonguldak’takinin 3 katına ulaşmıştır.İl ekonomisinin lokomotifi, can damarı  imalat sektörüdür. İl ekonomisindeki canlanmayı ve güçlenmeyi sağlayacak, istihdamı en fazla arttıracak sektördür. Bu nedenle, Zonguldak’taki yatırım teşviklerde imalat sektörünün ilk sırada olması gerekirdi. Ama bakıyoruz ki Zonguldak'ta ki yatırım teşviklerde hizmet sektörü ilk sıradadır. İmalat sektörü geridedir. Oysa son 15 yılda ekonomisi büyük bir ilerleme kaydeden Düzce'de bu durum tersidir.

Zonguldak için 2002-Mayıs 2017 arasında toplam 318 yatırım teşvik belgesi düzenlenmiştir. Bu belgelerin sektörlere göre dağlımı; 6’sı enerji, 189’u hizmetler, 115’i imalat, 8’i ise madencilik olarak gerçekleşmiştir. Ancak bu belgelerin 85’i firma talebi, yatırıma başlanılmamış olması, firmanın yerinde bulunamaması veya belge kapsamı makine-teçhizatın bir başka teşvik belgesine devri sonucunda resen iptal edilmiştir. Aynı dönemde, Zonguldak’a komşu il olan ve 4’üncü derece teşvikten faydalanan Düzce için düzenlenen yatırım teşvik belge sayısı 453’tür. Bunlardan 123’ü iptal edilmiş, toplamda düzenlenen yatırım teşvik belgesi 330 olarak gerçekleşmiştir. 

Zonguldak için 15 yılda düzenlenen yatırım teşvik belge sayısı 233’tür. Bu yatırım teşvik belgelerine ilişkin öngörülen sabit yatırım tutarı toplam 6 milyon 46 bin TL’dir. Yatırım teşvik belgelerine ilişkin öngörülen istihdam ise 15 yıl için 13 bin 374’tür. Oysa, Zonguldak İş-Kur verilerine göre, 2017 Nisan sonu itibariyle, Zonguldak’ta kayıtlı işsiz sayısı 23 bin 252 kişidir.  Ancak bu rakam elbette ki gerçeği yansıtmaktan çok uzaktır. Yatırım teşvikleri ile 2017 yılı için öngörülen istihdam ise 361 kişidir. Yani AK Parti iktidarında, 2017 yılında Zonguldak için öngörülen yatırım teşvik istihdamının 65 katı işsiz var. Bir başka deyişle, AK Parti iktidarı işsizlerin ancak %1.5’ine istihdam yaratabiliyor. İşsizliğin günden güne arttığı da düşünülecek olursa bu oran çok daha aşağılara iniyor. Düzce için öngörülen istihdam ise 22 bin 615’tir.

Rakamların da ortaya koyduğu gibi aynı coğrafi bölgede yer alan ve komşu olan Zonguldak ile Düzce’nin yatırım teşvik derecelerindeki adaletsizlik, Zonguldak’a işsizlik ve ekonomik çöküş olarak yansımıştır. Düzce’nin 4’üncü bölgede olması, Zonguldak’ın yatırım cazibesini düşürmüş, yatırımcılar Düzce’ye çok daha fazla yatırım yapmışlardır. Zonguldak’ta sanayi yatırımları çok düşük düzeyde kalmış, üretimin teşvik edilememesi nedeniyle istihdam da sağlamamıştır. Dolayısıyla Zonguldak yatırım teşviklerden amaçlanan faydayı bulamamıştır. 

Yatırım cazibesini kaybeden, işsizliğin günden güne tırmandığı, bu nedenle yoğun bir şekilde göç veren Zonguldak adeta kaderine terk edilmiştir. SEGE 2011 kriterlerine göre yapılan bölgelendirmede 3’üncü bölge teşviklerinden yararlanabilen Zonguldak, 3’üncü bölge yatırım teşvikleri içinde de alt sıralarda kalmıştır. 2012-Mayıs 2017 arasında 3’üncü Bölge için düzenlenen yatırım teşvik belge sayısı 3765’tir. Aynı tarihlerde Zonguldak için düzenlenen yatırım teşvik belge sayısı 105 olup, bunlardan 5’i de daha sonra iptal edilmiştir. Yani Zonguldak 3’üncü bölge yatırımlarının da yaklaşık %2.5’nu alabilmiştir.

Ak Parti İktidarı, teşvik derecelendirme sistemindeki adaletsizliği biran önce gidermelidir. 2011 yılındaki sosyo-ekonomik parametrelerle, 2017’deki sosyo-ekonomik parametreler arasında uçurum vardır. Bu koşullarda yatırım teşvik derecelendirme sisteminin amacına uygun sonuçları vermesi mümkün değildir. Bu nedenle, bölgeler arasındaki ekonomik eşitsizliği giderecek, üretimi teşvik edecek, sanayideki kalkınmayı sağlayacak ve ekonomiye olumlu katkı sunacak yeni bir teşvik sistemi hayata geçirilmelidir.

Zonguldak mevcut derecelendirme ve teşvik sistemi içinde bırakın kalkınmayı, günden güne daha kötüye gitmektedir. Bu nedenle,15 yıllık Ak Parti İktidarı tarafından görmezden gelinen “Emeğin başkenti Zonguldak”, hiç değilse komşu illeri olan Düzce ve Bartın gibi 4’üncü derece düzeyine çıkarılmalıdır.