M.Ö 388 yılında Kdz. Ereğli’de (Heraklia Ponrtika)  doğan  Herakleides,  18 yaşında Atina’ya gitti. Atina’da Platon’un (Eflatun) kurduğu ve dünyanın ilk üniversitesi olan Akademia’ya giren Herakliedes, Platon’dan sonra  Akademia’nın rektörlüğüne getirildi.


Akademia’ da; M.Ö 350 yıllarında dünyanın ve güneşin kendi ekseni etrafında döndüğünü, söyleyen Herakliedes’in bu görüşü,  ancak 2 bin yıl sonra Galileo tarafından deneysel ispatlarla  doğrulandı.


Ereğlili Harakliedes’i araştıran Kutsal Kıvrak, ulaştığı belge ve bilgileri bir kitapta toplamak üzere başlattığı çalışmalarını tamamladı. Kıvrak; “Herkül efsanedir, ancak Herakliedes ise bir gerçektir. Yöremizde yetişen ve dünyaca ünlü Herakliedes ile  övünmemiz, gençlerimize anlatmamız gerekir” amacıyla kitap metnini yazdım” dedi.

Eyüp Bektaş’ın Haberi-  Tarihte Heraklia Pontika diye geçer Kdz. Ereğli’nin adı. Heraklia’de doğan bir isim vardır ki, bu ismi dünya tanır, tarih kitaplarında da adı geçer ama doğup büyüdüğü ve vefat edip toprak olduğu Kdz. Ereğli’de ise adı sanı pek bilinmez. Dünyanın yuvarlak, kendi ve güneşin ekseninde döndüğünü bilimsel olarak kanıtlayabilen Galileo’dan tam iki bin sene önce, bu gerçeği ortaya atan ilk kişidir Herakliedes.  

Kdz. Ereğlili Kutsal Kıvrak, uzun yıllardan bu yana bildiği, ancak belgesel bir çalışma yapamadığı hemşehrisi  Herakliedes’in tarihsel kimliği üzerine yoğunlaşmaya başladı. Araştırmalarına başladıktan sonra   ulaştığı tüm belge ve bilgilerde, Herakliedes’i dünyanın tanıdığını, ancak kendi memleketinde  ise yeterince bilinmediğini de gördü. Kıvrak, kitap hazırlığına gelen çalışmasıyla ilgili  “Herkül efsanedir, ancak Herakliedes ise bir gerçektir. Yöremizde yetişen ve dünyaca ünlü Herakliedes ile  övünmemiz, gençlerimize anlatmamız gerekir” dedi.

Heraklialı Herakliedes,   Milattan Önce (MÖ) 388 yılında Heraklia Pontika’da doğdu. Euthypron’un oğlu Herakliedes, 18 yaşına geldiğinde (MÖ 370) eğitimine devam etmek üzere Atina’ya gider. O devirde dünyanın kültür, sanat, bilim ve ekonomi merkezi olan Atina’daki Platon’un (Eflatun) kurduğu ve dünyanın ilk üniversitesi olan Akademia’ya girer. Akademia’ya (Metamatikteki başarısı ile) girebilen Herakliedes, bu üniversite de önce öğretim üyeliğine, sonra da Rektörlüğe kadar  yükselme başarısını gösterir.


GALİLEO’DAN ÖNCE HERAKLEİDES SÖYLEDİ

Akademia yıllarında astronomi çalışmalarına  ağırlık veren Herakliedes, evren ile ilgili olarak diğer arkadaşları gibi düşünmüyordu.

O günün dünyasında dünyanın tepsi gibi bir yeryüzü parçası olduğu inancı yaygındı. Doğa bilimcilerinden Thales, güneşin tutulacağını ileri sürerken, Aneximandros gökyüzü haritası ve yer-gök arası mesafeyi ölçmeye çalışıyordu. Ayrıca yeryüzü düz ve durgun değildir, eni boyundan uzundur ve hala boşluğunda yüzer diyordu.  Efesli Heraklitos, güneş kendini her gün yeni baştan yaratır derken, Anaksagoras dünyanın toprak atomlarından meydana geldiğini ve dünya, güneş, yıldızlar ile ayın hareket olduğunu düşünüyordu.

Aynı Akademia’dan arkadaşı Aristotales ise dünyayı merkez kabul ederek, gezegenlerin su içinde sonu olmayan düzgün dairesel hareket halinde, kara  parçası (toprak) olduğunu söylüyordu.  

Herakliedes, “Pythagorasçı düşünce”lerin de etkisiyle MÖ 350 yıllarında evren ile ilgili:

“Dünyanın Ve Güneşin Kendi Eksenleri Etrafında Döndüğünü, Ayrıca Güneşin Merkez Olduğunu, Dünyanın Da Onun Etrafında Diğer Gezegenlerle Birlikte Batıdan Doğuya Döndüğünü” söyleyecektir.

Ayrıca Merkür Ve Venüs Gezegenlerini Gözleyip Hesaplama Çalışmalarına girişecektir. 

O’na göre;  “Her Gezegen Kendi Atmosferinde Ayrı Bir Evrendir. Yıldızlar İse Tanrısal Birer Varlık Olup Işından Yapılmıştır.”

Herakliedes’in  bu görüşleri o dönem  yeterince anlaşılamayacak ve kabul görmeyecektir.

Ta ki, Kopernik ve Galileo’nun deneysel ispatlarına kadar. Her iki bilgin Herakliedes’in haklı olduğunu ancak ondan yaklaşık iki bin yıl sonra ortaya koyabileceklerdir.


Kutsal Kıvrak Gazetemiz Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Mustafa Kemal Bektaş ile konuştu.

KDZ. EREĞLİ’YE DÖNÜŞ

Herakliedes; ünlü filozoflar Platon ve Aristotelen ile birlikte üniversitedeki çalışmalarında;  Sokrates ile başlayıp Platon’la devam eden “İddialar” felsefesi ve “ruhun ölümsüzlüğü” ilkelerini benimsedi.  Platon’un 80  yaşında (MÖ 347) ölümünün ardından Akademia’nın başına O’nun yeğeni Spensippos geçince, zorlayan çalışma koşulları nedeniyle başta Aristotolen ve bir çok akademisyen filozof olmak üzere o da görevinden ayrıldı ve Heraklia Pontika’ya döndü.

Herakliedes Kdz. Ereğli’de “TÜRLÜ DEVLETLERİN KURUMLARINA DAİR” eseriyle, Aristotales’in “DEVLET” adlı eserini özetleyip yorumlar. Ayrıca “DEVLETE DAİR” adlı eseriyle de Platoncu düşüncelerini ortaya koymuştur.

Felsefi düşünce ağırlıklı eserlerinin yanı sır,  edebi eserleri de vardır. Bunlar; “HEMEROS VE VE HESİOLOS’UN ZAMANLARINA DAİR” ve “ARKHİLEOS VE HEMEROS HAKKINDA” adlı eserleridir. 

Ondan kalan metinler; I. Bywater “Heracliti Eshesii Reliquiae” (1877) eserinde, Diles ise “Fragmanteder Vorsokratiker” (4.baskı 1992) adlı kitaplarında yayımlamışlardır.

Heraklies’in ayrıca sözlü ve yazılı kaynaklara dayanarak öykü ve söylentileri derlediği, Pythogoras  ve Empledokles ‘in düşünceleri hakkında kapsamlı bilgiler verdiği görülür.  Nitekim o da Empledokles’in “Sevgi-Nefret” kavramlarından yola çıkarak “SEVGİNİN” TOPLUM DÜZENİNİN ESASI OLMASI GEREKTİĞİNİ, BÖYLECE “DOSTLUK” VE “BARIŞ”IN OLUŞACAĞINI SAVUNMUŞTUR.

Ahlak, fizik, gökbilim, edebiyat, müzik, tarih ve geometri ile ilgilenen Herakliedes, dramatik  eserlerini trajedi ve komedi türünden yazmış, ancak birkaç bölüm dışında eserleri kaybolmuştur.

Felsefi yapıtlarında, TANRI’NIN VARLIĞI, TANRISAL ADALET, YENİDEN DOĞUŞ, TUFAN konularını ispata çalışır. TANRIYI EVREN OLARAK TASARLAR ve evrenin atomlardan oluştuğunu, ancak atomların mekanik olmayıp dinamik olduğunu söyler.

Herakliedes, MÖ 310 yılında Kdz. Ereğli’de 78 yaşında ölür.  İlçedeki Müze de “Herakleides, oğlu ve ailesi” yazılı bulunan bir lahit bulunmaktadır.

ÖNDER’İN NOTU:

Turizm sektörüne yöneliş ile ilgili çok yönlü tartışmaların yapıldığını izlediğimiz süreçte; Kutsal Kıvrak’ın deyimiyle  “Efsane değil gerçek” başlığıyla Herakliedes’i bir kez daha gündeme getirmek istedik.


İLGİLİ KÖŞE YAZISI:
www.ereglionder.com.tr/birlikte-utanalim-makale,5990.html