Genel Maden İşçileri Sendikası’nın yaptığı; Emeğin Başkenti Zonguldak’ta yaşayan, bir çalışan, bir eş ve 2 çocuktan oluşan, 4 kişilik aileyi kapsayan gıda araştırmasına göre; Ocak 2016-Ocak 2017 dönemine kapsayan mutfak harcaması yıllık hesaplamada yüzde 13.86 oranında arttı. Gıda harcamasında meydana gelen yıllık yüzde 13.86’lık artış aile bütçesinde bir önceki aya göre yaklaşık 180 TL. ek yük getirdi. Buna göre Ocak 2016’da 1.240,45 TL olan Zonguldak’ta yaşayan 4 kişilik bir ailenin aylık gıda harcaması Ocak 2017 döneminde 1.412,36 TL’ye yükseldi.
Sendikanın araştırma sonuçları şöyle bildirildi:
Ocak 2017-Haziran 2017 dönemini kapsayan ve 1.404,06 TL’ye çıkarılan asgari ücret 4 kişilik ailenin sadece mutfak giderini bile karşılayamaz durumda.
Aldığı asgari ücret ile mutfak giderini karşılayamayan 4 kişilik çekirdek ailenin konut, eğitim, giyim, sağlık vb. zorunlu giderlerini de göz önüne aldığında asgari ücretin sefalet ücreti anlamına geldiği daha iyi anlaşılıyor.
Ailelerin gıda harici zorunlu giderleri olan; yakacak, barınma, giyim, ulaşım, eğitim, kültür, sağlık gibi zorunlu giderleri dikkate alındığında içinde bulundukları yaşam koşulları net olarak ortaya çıkıyor.
Ocak 2016’da mutfak harcaması bir önceki yıla göre yüzde 11 oranında artmış, mutfaktaki aylık gıda gideri ise 1.240,10 TL olarak gerçekleşmişti. Aynı dönemde bir önceki yıla göre de aile bütçesine gelen ek yük ise 123 TL olmuştu.
Gıda harcamasını oluşturan harcama gruplarında Ocak 2016-2017 döneminde yıllık bazda şu değişimler gözlemlendi.
Süt ürünleri grubu; Bu grupta ortalama artış yıllık yüzde 11.5 seviyesinde gerçekleşti. En yüksek yıllık artış yoğurt ve eski kaşar peynirinde tespit edildi.
Kırmızı et ürünlerinde, bu grupta ortalama artış yüzde 9.7 oranında oldu. En yüksek artış yüzde 17 ile yüzde 20 arası kuzu etinde oldu. Balık ürünlerinde yıllık artış yüzde 11 dolayında oldu.
Tavuk etinde bir önceki yıla göre yüzde 8 oranında artış oldu. Sakatat ürünlerinde de yıllık artış yüzde 11 düzeyinde gerçekleşti.
Bakliyat ve Tahıllar grubu; bu grupta yıllık bazda fiyatlarda önemli bir değişimler tespit edildi. Bakliyat grubunda yıllık ortalama artış yüzde 10, Tahıllar grubunda ise yılık artış yüzde 25 oldu. Bu grupta ortalama yıllık artış ise yüzde 6.50 oranında oldu. Bakliyat ve Tahıllar grubunda en yüksek fiyat artışı yüzde 26 ile nohut ve yüzde 25 ile ekmek’te meydana geldi.
Sebze ve Meyve grubunda Ocak 2016- Ocak 2017 döneminde, sebze grubunda yıllık artış yüzde 5, meyve grubunda yıllık artış aynı dönemde yüzde 4 seviyesinde gerçekleşti.
Yağlar ve Yağlı tohum ürünleri grubunda; yağlarda yıllık artış yüzde 15, kahvaltılık zeytin grubunda yüzde 12 ve Yağlı tohumlar da ise artış yüzde 10 seviyesinde oldu. Yağlar grubunda zeytinyağı yıllık yüzde 34, fındık yağı yüzde 26, Ayçiçek yağı yüzde 15 seviyesinde arttı. Aynı dönemde margarin fiyatları yüzde13 geriledi. Kabuklu ve kurutulmuş yiyecekler grubunda da yıllık bazda artış görülmezken fındık ve yer fıstığı gibi bazı ürünlerde fiyat düşüşleri tespit edildi. Bu gruptaki fiyat durgunluğu ve fiyat düşüşleri vatandaşın ana harcama gruplarındaki yüksek artışlar nedeniyle, çoğu çerezlik olarak nitelenen kuru ve kabuklu yiyecekleri tüketmekten vazgeçmek zorunda kaldığını gösteriyor. Şekerli ürünler, çaylar, konserve grubunda ise yıllık bazda en önemli artışlar çaylar grubunda tespit edildi. Bu grupta çaykur Turist Çayı Yüzde 5, Kamelya Çay yüzde 6, kış aylarının vazgeçilmezi olan ıhlamur ise yüzde 100 oranında arttığı görüldü. Konserveler grubunda da yıllık ortalama artış yüzde 10 seviyesinde gerçekleşti.
2016 Ocak-2017 Ocak ayında ailenin; gıdanın yanı sıra kira, yakacak, giyim, ulaşım, sağlık, eğitim, kültür ve eğlence gibi zorunlu harcamalarını da kapsayan asgari geçim düzeyi, diğer bir deyişle Yoksulluk Sınırı yıllık 457,38 TL artış ile 3.757,38 TL oldu.
Dört Kişilik Ailenin Ocak 2017 Gıda Harcaması Tablosu
|
Aile grubu |
Ocak 2015 (TL) |
Ocak 2016 (TL) |
Ocak 2017 (TL) |
|
Yetişkin işçi |
308,00 |
345,50 |
393,38 |
|
Yetişkin Kadın |
254,58 |
277,95 |
316,47 |
|
15-19 Yaş Grubu Çocuk |
316,00 |
353,00 |
401,92 |
|
4-6 Yaş Grubu Çocuk |
239,00 |
264,00 |
300,59 |
|
TOPLAM |
1.117,58 |
1.240,45 |
1.412,36 |
Not: Tablodaki hesaplamalarda kuruş farkı olabilir.
2016 Yılında Fiyatı En Çok Artan Ürünler
Ürün Adı Artış Yüzdesi(%)
Eski Kaşar 26
Yoğurt 17
Kuzu Pirzola 23
Kuzu But 17
Sucuk(Dana) 17
Yumurta 70
Sakatat 11
Hamsi 100
İstavrit 50
Mezgit 50
Barbun 60
Somon 40
Kurufasulye 3
Nohut 26
Ekmek 25
Pirinç 16
Makarna 13
Dolmalık Biber 43
Yeşil Biber 42
Domates 37
T.Fasulye 31
Salatalık 29
Kabak 106
Ispanak 33
Karnabahar 18
Patlıcan 38
Sarımsak 83
Armut 8
Ayva 13
Elma 10
Greyfurt 14
Limon 42
Muz 3
Portakal 6
Tereyağı 7
Zeytinyağı(Sızma) 34
Ayçiçek yağı 15
Fındık yağı 26
Yeşil zeytin 26
Siyah zeytin 8
Çay(Rize Turist) 5
Şeker 5
Ihlamur 100
Konserveler Ort 11
Fiyatı Gerileyen Yada Artmayan Bazı Ürünler
Patates -9
Margarin -10
Fındık(kabuklu) -20
Kayısı -20
Badem -10
Antep fıstığı -15
Yer fıstığı -10
Baharatlar 0
Şekerli ürünler 0
Balık Konserve 0
Kırmızı mercimek 0
Yeşil mercimek 0
Kuru Soğan 0
