Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Kamu İktisadi Teşebbüsleri (KİT) Komisyonu’da görüşülen Türkiye Taşkömürü Kurumu’nun (TTK) 2013 ve 2014 yılı hesap ve işlemleri hakkındaki CHP’nin muhalefet şerhini yazan CHP Zonguldak Milletvekili ve KİT Komisyonu Üyesi Şerafettin Turpcu’nun gerekçesinde TTK’da işçi açığının giderilmemesi, kurumun yeniden yapılandırılması madde madde sıralandı. .
Turpcu’nun TBMM KİT Komisyonu tarafından denetlenen TTK’nın, AKP’li KİT Komisyonu Üyeleri tarafından verilen “TTK’nın işleyişi doğrudur” içerikli Uygunluk Raporuna koyduğu muhalefet şerhi 8 maddeden oluşuyor.
TAKINILAN TAVRIN KURUMUN GELECEĞİNE FAYDASI YOK
Zonguldak’ın tarihini ve kimliğini taşıyan Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK), ülke ve bölge ekonomisine büyük katkı yapmış, istihdam açısından ülkemizin temel kurumlarından biri olmuştur. Bu nedenle, TTK`nın durumuna sadece Zonguldak’ın veya bölgenin sorunu olarak bakmamak gerekir, aslında ülkesel bir sorun olarak ele alınıp ona göre değerlendirilmesi gerekir. Bu nedenle bu konuya ilişkin yaklaşımın ve değerlendirmelerin de bu çerçeveden yapılması gerekmektedir. Kurumun bugün bu halde olmasına sebep olan iktidarla bitişik nizam şeklinde takınılan tavrın Zonguldak’a ve kurumun geleceğine hiç bir faydasının olmayacağını bir kez daha hatırlatmak isteriz.
AKP DÖNEMİNDE İŞÇİ SAYISI 16 BİNDEN 8 BİNE DÜŞTÜ
Genel olarak ülkemizde bir kamu kurumundaki yanlış işleyişler üst kademelerce düzeltilmek istenmez ve kurumun adeta suyu sıkılır. Bunun sonucu devletin o kurumu özelleştirmesi ve piyasadan elini çekmesi fikri ortaya atılır. TTK’nın bugün geldiği durum kısaca budur. TTK’nın işleyemez hale getirilerek içinin boşaltılması, yatırım yapılmaması, işçi sayısının eritilmesiyle bu günlere geldiğini biliyoruz. AKP döneminde TTK’nın işçi sayısının hızla eridiği, buna bağlı olarak üretimin dibe vurduğu ortadadır. Daha geriye gitmeden sadece AKP dönemine bakacak olursak işçi sayısı 2002`de 16 binlerde iken bugün 8 bin civarına düşmüştür. 2002 yılında 2,2 milyon ton olan üretim bugün 900 bin ton civarında gerçekleşmiştir. Bir yandan yeni yatırım, işçi ve üretim imkânları önemli ölçüde sınırlandırılırken, ülkeye hesapsız şekilde ithal kömür girmesine izin verilmesi, ülkemizin tek taşkömürü üreticisi olan TTK’yı tamamen savunmasız bırakmıştır.
TTK’NIN DURUMU GEÇİŞTİRİLİYOR
AKP Hükümeti, TTK`ya ilişkin verdiği sözleri yerine getirmemiştir. Kalkınma Bakanlığı’nın 9. Kalkınma Planı’na (2007-2013) ait 2009 yılı programında TTK’ya ilişkin “TTK’nın zarar eden bir yapıdan çıkarılması amacıyla eylem planı hazırlanacak ve kurum yeniden yapılandırılacaktır.” ifadesi yer almaktadır. Bu ifade 2010, 2011, 2012, 2013, 2014, 2015, 2016 yıllık programlarında da aynı şekilde yer almaktadır. 7 yıldır TTK’nın durumu aynı cümlelerle geçiştirilmeye çalışılmaktadır.
TTK’NIN YENİDEN YAPILANDIRILMASI NE OLDU?
Bununla birlikte Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Sayın Berat Albayrak, kendisine yöneltilen “TTK’nın Yeniden Yapılandırılmasıyla İlgili Eylem Planı Hazırlığı`na ilişkin bugüne kadar hangi çalışmalar yapılmıştır? Eylem Planı neden gecikmiştir? Ne zaman açıklanması planlanmaktadır? TTK`ya işçi alımı olacak mıdır?” sorularına, “gerekli çalışmalar 2009 yılı içinde Hazine Müsteşarlığı’nca başlatılmış, Bakanlığımız, TTK ve Kalkınma Bakanlığı ile birlikte 2010 yılında Mevcut Durum Tespit Raporu hazırlanmıştır. Ancak Rapor üzerinde kurumlar arası mutabakata varılamamış olması nedeniyle günümüze kadar herhangi bir gelişme kaydedilememiştir” cevabını vermiştir. Bunlar Hükümet tarafından TTK’ya nasıl kayıtsız kalındığının kanıtlarıdır. Yani, göz göre göre zarara sürüklenen, bilinçli olarak eritilen bir kurumdan bahsediyoruz.
SAYIŞTAY RAPORLARINA DİKKAT
Sayıştay`ın TTK`ya ilişkin denetim raporlarında Zonguldak taşkömürü havzasında üretim faaliyetlerinin gerekli yatırımlar yapılarak sürdürülmesi ve teşvik edilmesi gerektiğini söylemekte, tüm hazırlıklar tamamlansa bile yeterli üretim işçisi alınmadığı takdirde üretim miktarının artırılmasının mümkün olmadığını vurgulamaktadır. Türkiye’de sadece Zonguldak’ta çıkan taşkömüründen ve havzamızda bulunan yaklaşık 1.3 milyar ton rezervden bahsediyoruz. Kamunun malı olan ve bu kadar stratejik durumdaki bir kaynakla özelleştirilme kelimesinin yan yana getirilmesi dahi doğru değildir. Bazı sektörlerin özelleştirilmesi çok sakıncalıdır, madenler bu sektörlerin başında gelir. Unutulmamalıdır ki, bir ülkenin enerji ve hammadde güvenliği o ülkenin iç ve dış güvenliği kadar önemlidir.
TTK’NIN DENEYİMİ VAR
TTK ülkemizde derin kuyu kömür madenciliği yapılan ve denizaltı sahalarda kömür madenciliği yapılan tek kurumdur. Bu kadar önemli, bu kadar stratejik ama iktidar tarafından bitme noktasına getirilen bu kurumu yeniden ayağa kaldırarak, Zonguldak, bölge ve ülkemiz için faydalanmamız gerekir. TTK`nın deneyimi var, uzmanlığı var, insan kaynağı var tek eksiği yatırım yapılmamasıdır. Yatırım yapılması ve işçi alınması halinde mevcut durumda dibe vurmuş olan üretim miktarını ciddi şekilde artıracağı bir gerçektir.
İTHAL KÖMÜR 32 MİLYON TON
Sürekli olarak TTK`nın zarar ettiğinden bahsedilerek, özelleştirmeye dayanak bulunmaya çalışılmaktadır. Ancak, devlet basit bir şirket değildir, olaylara sadece kar-zarar açısından bakmaz, devletin sosyal ve stratejik başka kazanımları vardır. Madem sadece mevcut durumdaki kar-zarar bakımından bakıyorlar, yeterli yerli üretim olmaması nedeniyle, ithal edilen 32 milyon ton kömürün cari açık üzerindeki etkilerini, işsizliğin Zonguldak üzerindeki yıkıcı etkilerini ve Rusya ile yaşanan kriz sonrası bir kez daha kendini gösteren enerji güvenliği konusunu da hesaba katmaları gerekir.
TTK YENİDEN YAPILANDIRILMALI
Taşkömürü rezervlerini en iyi şekilde değerlendirmek ve ülkenin taşkömürü ihtiyacını karşılayarak yurt ekonomisine katkıda bulunmak zorundayız. Bu nedenle, TTK`nın işçi açığı acilen giderilerek, yeniden yapılandırarak, sermayesi güçlendirerek, yeniden organize ederek, yatırım yapılarak, yeni bir işletme mantığıyla bakarak maliyetler aşağıya çekilebilir. Bunun için çaba gerekir. Burada sağlanacak istihdam ve dışarıya verilecek dövizin önlenmesi bile çok önemli bir kazançtır.”
