Bilgisizlik ve ihmal yüzünden yüzlerce kişinin hayatını kaybettiği zehirlenme-lere vurgu yapan ve yetkilileri uyaran Makine Mühendisleri Odası Zonguldak Şubesi vatandaşların nelere dikkat etmesi gerektiğini kamuoyuna açıkladı.
TMMOB Makina Mühendisleri Odası Zonguldak Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı Atıf Mete, bilgisizlik ve ihmal yüzünden ülkede her yıl yüzlerce insanın sobalar, şofbenler ve kombilerden dolayı karbon monoksit zehirlenmesine maruz kaldığını belirterek dikkatli olunması konusunda çeşitli uyarılarda bulundu.
Yaşanan soba zehirlenme olaylarının başlıca nedenlerinin; ucuz ve kalitesiz kömürün denetimsiz satılması ve kullanılması, tekniğe uygun olmayan standart dışı soba, baca ve boruların kullanılması, bacaların temizliğinin yapılmaması, şiddetli esen lodos rüzgarlarından önceden haber alınamaması ve hatalı soba kullanımı olduğuna dikkati çeken Mete, tüm kullanıcıların, kömür alırken herhangi bir yasal sorunla karşılaşmamak, zehirlenme ve hava kirliliği sorunları yaşamamak için, Mahalli Çevre Kurulunca alınan kararlara uymalı, Isınmadan Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Kontrolü (IKHKK) Yönetmeliği'nde belirtilen kriterlere uygun nitelikte kömür satın alınmalı dedi.
GÜÇ YAKIT KONULMAMALI
Mete yaptığı yazılı açıklamada şu bilgilere yer verdi: "Kömürlü sobalar tutuşturulurken yakıtın üstten yanması sağlanmalıdır, böylece soba içinde ortaya çıkan zehirli gazlar yanarak sobayı terk ederler. Soba aşırı doldurulmamalıdır, aşırı doldurulan sobanın duman yolu daralır ve soba içinde düzensiz ısı dağılımı olacağından baca çekişi zayıflar. Kömürü tutuşturmak için üzerine az miktarda kağıt ya da karton ve bunların üzerine de kolay yanan çıra ve odun konulmalıdır. Sönmekte olan sobaya asla tutuşması güç yakıtlar konulmamalıdır, konulacak yakıt iyi olsa bile yavaş yavaş ilave edilmelidir. Yatmadan önce kesinlikle sobaya yakıt konulmamalıdır. Soba yakıtla beslenirken, yeni atılan yakıtın üzerine kor halindeki yakıttan bir miktar konulması sobadaki yakıtın sürekli olarak üstten yanmasını sağlar.
MUTLAKA BAŞLIK KULLANILMALI
Bacalar çabuk soğuduğu için yalıtılması gerekir. Aksi halde soğuyan baca gazı içindeki su buharı yoğunlaşır ve baca çekişi azalır. Yükselmesi zorlaşan bacadaki gazlar soba ve boru çevresindeki çatlak, delik gibi boşluklardan odaya sızar. Odaya sızan baca gazı içindeki karbon monoksit zehirlenmelere neden olur.
Böyle bacalarda daha fazla kurum ve katran oluşur bu da bacanın tıkanmasına yol açar. Bacası temizlenmeyen sobalarda verimli yanma olmaz ve daha fazla yakıt tüketilir. Baca gazlarının soğumasını azaltmak, baca tepmesini önlemek ve hava şartlarının etkisini azaltmak için bacalar yalıtılmalıdır.
Pencere veya duvar delinerek yapılan bacada mutlaka delinen kısımda sızdırmazlık sağlanmalıdır. Bacalara, yağmur suları, kuşlar, ağaç yaprakları vb maddelerin girmesini engellemek için mutlaka başlık kullanılmalıdır. Tekniğe uygun olmayan, temizliği ve bakımı yapılmayan bacalar, soba ve şofben zehirlenmelerinin yanında yangınlara da neden olmaktadır. Binaların yangından korunması hakkında yönetmelik hükümlerine göre odun, kömür gibi yüksek oranda is bırakan yakıt kullanıldığı takdirde bacalar 2 ayda bir, diğer yakıtlar (sıvı ve gaz gibi) kullanıldığı takdirde bacalar 3 ayda bir temizlenmelidir. Bacaların temizliği mahalli itfaiye teşkilatı tarafından yapılmaktadır.
MUTLAKA DİKKATE ALIN
Makina Mühendisleri Odası olarak; tüm kullanıcıları daha bilinçli ve dikkatli davranmaya çağırıyor ve soba- kalorifer kazanı kullanırken belirttiğimiz hususlara uymaları noktasında uyarıyoruz. Ülkemizde yaklaşık 150 bini aşkın ısınma amaçlı kalorifer kazanı olduğu tahmin edilmektedir. Bu kazanların kesin sayıları kadar, nasıl ruhsatlandırıldıkları, tesis edildikten sonra bakımlarının yapılıp yapılmadığı, ruhsata ya da teknik şartnamelere aykırı tadilat veya revizyona uğrayıp uğramadıkları, eğitimli kişiler tarafından işletilip işletilmedikleri bilinmemektedir. Zira bu tip kazanların işletilmesi ve bakımı konusunda herhangi bir zorunlu yasal mevzuat bulunmamaktadır.
u kazan daireleri yapıldığı günden itibaren kendi hallerine bırakılmış, bulundukları binaların yöneticileri ve işleticilerinin bilgi ve vicdanına terkedilmiştir. Kamuoyuna yansıyan ve yansımayan bu tür kazaların önüne geçilebilmesi için şu hususlar birinci derecede önem taşımaktadır: Yapıların bütün denetim süreçlerinde, kamu adına denetim kurumu işlevi gören mesleki kuruluşlara yer verilmelidir.
TMMOB ve bağlı Odalar sahip oldukları bilgi birikimleri ve uzmanlık alanlarına ilişkin kamu çıkarlarının korunması misyonlarıyla bu süreçlerde öncelikli olarak muhatap alınmalıdırlar. Bu tip kazan dairelerinin projelendirilmesi, tesis edilmesi, ruhsatlandırılması, ruhsatlandırıldıktan sonraki süreçte işletilmesi ve bakımını kapsayan süreçleri tanımlayan ve Odamız tarafından hazırlanan "Kazan Dairesi Tesis, İşletme ve Bakım Yönetmeliği"nin bir an önce çıkarılıp zorunlu hale getirilmesi gereklidir.
