Zonguldak'ta Filyos Nehri'nin kenarında Roma Dönemine tarihlendirilen ticaret merkezi ortaya çıktı. Kazı çalışmaları ise Kültür Bakanlığı'ndan alınacak izin ile bir yıl sonra yapılacak.
Filyos beldesinde antik kent kazı çalışmalarını sürdüren kazı ekipleri, Gökçebey ilçesi Üçburgu mevkiinde Roma Dönemine tarihlendirilen antik kalıntılar buldu. Kdz. Ereğli Müzesi ve Filyos Tios Kazı ekibi ortak yürüttükleri bir araştırma ve temizlik çalışması gerçekleştirdi.
Çalışmalar sonucunda bütün alan, sel sularının getirdiği birikintilerden, ağaç kalıntılarından, bitkilerden ve çöplerden temizlendi. Türkiye'de ilk defa nehir kıyısında antik bir ticaret merkezinin ortaya çıktığını söyleyen yetkililer, bir yıl sonrası yapılması planlanan kazı için de Kültür Bakanlığı'yla irtibata geçti.
Filyos nehrinin taşımacılıkta ve ulaşımda kullanıldığını antik kaynaklardan bilindiğini ifade eden Karabük Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Şahin Yıldırım, bulgular ile ilgili şunları kaydetti:
Filyos nehrinde odun, kereste, üzüm, şarap, tahıl gibi ürünler büyük kayıklarla nehrin ağzında bekleyen yelkenli gemilere taşınıyordu. Nehrin, denizden 20 kilometre kadar içine tekneler ile ulaşım sağlanması mümkündü. Gökçebey'deki Üçburgu'da bulunan yapı temellerinin ve ahşap iskele kalıntılarının, bu nehirlerde ticari malları taşıyan kayıkların mallarını boşalttığı, ticaretle ilişkili depo yapılarına ait oldukları anlaşılmaktadır. Tios (Filyos) kenti ile Gökçebey Üçburgu mevkii arasında büyük bir antik yol bulunmaktadır. Bu yol Tios kenti ile Klaudiupolis (Bolu) kentini birbirine bağlamaktadır. Bu günkü Filyos, Çaycuma ve Devrek bölgeleri, gerek nehir ve gerekse kara yolu ile Üçburgu'daki ticaret merkezine mallarını getiriyor ve satıyorlardı. Aynı şekilde yine buraya gelen malları satın alıyorlardı. Gökçebey Üçburgu mevkiinde ortaya çıkarılan depo temelleri, taş döşeli yol, sikkeler, çanak çömlekler, ok uçları, kandiller, kurşun dirhem ve yazıtlı bir taş, arkeolojik ve tarih açısından oldukça ilginç bilgiler verdi. Bunların değerlendirilmesi sonucunda, Roma döneminde M.S. 2. ve 4. yüzyıllar arasında, Gökçebey'de büyük bir ticaret merkezi, ticaret borsası olduğu, burada çeşitli kentlerden gelen malların alıp satıldığı ortaya çıkmıştır. Yazıtlı taş üzerinde bir gümrük kurallarına ait beş satırlık bir yazı bulunmaktadır. Bu yazıtın tercümesi henüz tamamlanmamıştır. Kurşun dirhem üzerinde Tios kentinin adı yazılıdır. Bu dirhemin biçimi Roma döneminde başka yerlerde yoktur. Gökçebey'e özgü bir formdur.
Alanda kaçak kazılara karşı önlem alınması gerektiğini söyleyen yetkililer, 2012 yılında kurtarma kazısı gerçekleştirilmesi planlıyor. Kurtarma kazılarının başlaması ile birlikte yapıların işlevlerinin net şekilde anlaşılacağı, bölgenin ne derece önemli bir geçmişe sahip olduğunun da ortaya çıkması bekleniyor.
