Taşkömürü üretiminin, hazırlık, üretim, nakliyat, yıkama ve pazarlama zincirlerinden oluştuğunu belirten Muslu, bu zincir halkalarından birinin kopması veya aksatılmasının üretimi anında etkileyerek üretimin durmasına neden olacağını söyledi.
Kuruma yatırımın çoğunun, ana kat hazırlıkları, yıkama, nakliyat gibi özel sektör eliyle yaptırılan işlere ayrıldığına dikkati çeken Muslu, "Havza olarak hedeflenen yıllık 10 milyon ton kömür üretiminin 5 milyon tonunun TTK tarafından üretileceği ve demir-çelik sektörünün ihtiyacının büyük bir bölümünün havzadan karşılanacağı belirtilmektedir. Hedefe ulaşmak için gerekli olan işçi ve teknik eleman ihtiyaçları göz ardı edilmektedir. Havzada, pano üretim sanatı dışındaki sanatlarda eleman eksikliği had safhaya ulaşmıştır. Ustalığın, uzmanlığın sabahtan akşama kazanılabilecek bir deneyim olmadığı, uzun yıllar ve en önemlisi usta-çırak ilişkisini gerektirdiği herkesçe bilinmektedir" dedi.
Genel Maden İşçileri Sendikası, hizmet alımı yönteminden vazgeçilmesini istedi. GMİS Yönetim Kurulu, TTK'ya bağlı Kozlu ve Üzülmez Müesseselerinde özel sektör tarafından yürütülen kömür yıkama işinden beklenen verim alınamadığı ve ciddi sorunlar yaşandığı halde diğer bölgelerde de lavuar ihalesine çıkılmasının yanlış olacağını belirterek Kurumda hizmet alımı yönteminden derhal vazgeçilmesini istedi. GMİS Yönetim Kurulu adına açıklama yapan Genel Başkan Ramis Muslu, yeraltında kömürün kazılmasından limandan satışına kadar, yıkama ve nakliye işleri dahil tüm sürecin üretim sürecinin ayrılmaz parçası olduğu söyledi.
OLUMSUZLUKLAR AÇIK
Muslu, "Türkiye Taşkömürü Kurumu'nda (TTK), 'Yeniden Yapı-landırma Programı' halen uygulanmaya devam ediliyor. Bu program çerçevesinde, işlerin bir kısmında daraltma ve hizmet alımı, bir kısmında özelleştirme yöntemi uygulanmaktadır. Bu kapsamda Merkez Lavuarı'nın işlevine son verilmiştir. 2006 yılından itibaren Kozlu ve Üzülmez Müesseseleri'nin ürettiği kömür, mü-essese alanları içerisinde kurulan lavuarlarla özel sektör eliyle yıkattırılmaktadır. Bugün Armutçuk, Çatalağzı ve Amasra lavuarları için de aynı sistemin kurulması çalışmaları yapıldığı bilinmektedir. Ancak geldiğimiz noktada özellikle yıkama ve ana kat hazırlıkları konusunda yaşanan olumsuzluklar saklanamayacak kadar açıktır. Buna rağmen TTK, tüvönan kömürlerini tüm müesseselerde özel sektör eliyle yıkatmayı hedeflemektedir. Bu durumda TTK, yıkamada tamamen özel sektöre bağımlı hale gelecektir. Ana kat hazırlıklarında ve yıkamada yaşanan sıkıntılar ortadadır. Bu uygulamaların kurum, toplum ve kamu yararına olmadığı gerçektir. Taşkömürü üretimi, hazırlık, üretim, nakliyat, yıkama ve pazarlama zincirlerinden oluşmaktadır. Bu zincirin halkalarından birinin kopması veya aksatılması üretimi anında etkileyerek üretimin durmasına neden olacaktır" dedi.
"ÖZELE AİT KOZLU VE ÜZÜLMEZ LAVUARLARINDAN VERİM ALINAMADI"
Yıkamada yaşanan sorunlar konusunda Merkez Lavuarının deneyimi olduğunu belirten Muslu, "Merkez Lavuarı'nın, yıkama maliyetinin yüksek olduğu, ekonomik ömrünü doldurduğu ve şehrin gelişmesine engel olduğu gibi gerekçelerle 9 Şubat 2005 tarihinde ihaleye çıkılarak hizmet alımı yoluna gitmiştir. Kozlu ve Üzülmez'de 250 ton/saat kapasiteli birer lavuar kurulmuştur. Başlangıç aşamasında bile çok çeşitli sorunlar yaşanmıştır. Halen bazı sorunlar yaşanmaya devam etmektedir. Özel sektör eliyle işletilen Kozlu-Üzülmez Lavuarları'nın yıkama ihalesinin süresi 2011 yılının ilk aylarında dolacaktır. Bu nedenle 28 Temmuz 2010 tarihinde yeniden yıkama ihalesine çıkılacaktır. Amasra Lavuarı için 4 Ağustos 2010 tarihinde ihale açılacaktır. Karadon Lavuarı'nın ihalesi ise geçtiğimiz aylarda yapılmış ancak hala neticelenmemiştir. Görüleceği gibi kurum yıkamada tamamen özel sektöre bağımlı hale getirilmeye çalışılmaktadır. Bugüne kadar yaşanan ve gelecekte de yaşanacağı bilinen sorunlara bir kez daha dikkat çekmekte yarar görüyoruz" diye konuştu.
"TTK, YIKATMADIĞI
KÖMÜRÜN PARASINI VERDİ"
Kurumun üretiminin, firmayla yaptığı anlaşma gereği lavuarlarda yıkaması gereken yıllık tüvönan kömürün altına düşmesi halinde, kurumun yıkanmayan kömürün parasını vereceğini belirten Muslu sözlerini şöyle sürdürdü: "Nitekim 2009 yılı öncesinde bu gerçekleşmiştir. 2009 yılı başında yeni işçi alımı olmasaydı bu üretim açığı ve ödenecek miktar çok daha fazla olacaktı. Kozlu ve Üzülmez'de kurulu bulunan lavuarlarda mevcut kömür üretimini yıkamada sıkıntılar yaşanmaktadır. Özellikle Kozlu Lavuarı'nda bu sorun, üretim artışından dolayı geçmiş aylarda hat safhaya ulaşmıştır. Tüvönan kömürlerin kuyu çevresine döküldüğü, elekler konulduğu v.b. sorunların yaşandığı bilinmektedir. Günlük üretim 3 bin tonlara ulaştığında bile sorunlar yaşanmaktadır. Kurum için hedeflenen yıllık 5 milyon ton satılabilir üretime ulaşıldığında, mevcut üretimi yıkamada bile zorlanan özel lavuarların hedeflenen üretimini nasıl yıkayacağı sorusunun cevabı verilememektir. Yıkamanın özel şirketlere verilmesi, ileride yaşanacak sorunlarda firma veya firmaları tekel konuma getirecektir. Üretim zincirinin en önemli halkalarından biri olan lavuarlar konusunda kurumun hiçbir alternatifi kalmayacaktır."
"KÖMÜR YIKAMA İŞİ
KAMU ELİYLE YAPILMALIDIR"
Üzülmez ve Kozlu'da özel sektörün yaptığı lavuar işletmeciliğinden beklenen verim alınamamışken ve yaşanan ciddi olumsuzlar varken, tüm lavuarlar için hizmet alımı yöntemiyle ihaleye çıkılmasının yanlışlığının ortada olduğunu belirten Muslu, "Geçmişte lavuarda yaşanan sıkıntıların üretim tertiplerini dahi etkilediği gözden uzak tutulmamalıdır. Üzülmez ve Kozlu'da özel sektörün yaptığı lavuar işletmeciliğinden beklenen verim alınamamışken ve yaşanan ciddi olumsuzlar varken, tüm lavuarlar için hizmet alımı yöntemiyle ihaleye çıkılmasının yanlışlığı ortadadır. Üretimin sürekliliğinin sağlanabilmesi ve yıkamada özele bağımlı kalınmaması için yıkama işinin kamu eliyle yapılması zorunludur. TTK'ya ait mevcut lavuarların rehabilitesi veya yenilenmesi 2011 yılı yatırım programına alınmalıdır. Bir lavuarın kuruluş maliyeti, TMMOB Maden Mühendisleri Odası Zonguldak Şubesi 39. Dönem Çalışma Raporu'nda da ifade edildiği gibi; 1,5 milyon ton/yıl kapasiteli bir lavuar için 2 milyon dolardır" dedi.
"YATIRIMLAR, İHALELİ İŞLERE"
Kurumun son yıllarda yatırım açısından sorunu olmadığını belirten Muslu, "Ancak yatırımın çoğu, ana kat hazırlıkları, yıkama, nakliyat gibi özel sektör eliyle yaptırılan işlere ayrılmaktadır. 2009 yılında 34 milyon 8 bin TL revize yatırım programının yüzde 98,2'si, yani 34 milyon 236 bin TL'lik bölümü gerçekleşmiştir. Havza olarak hedeflenen yıllık 10 milyon ton kömür üretiminin 5 milyon tonunun TTK tarafından üretileceği ve demir-çelik sektörünün ihtiyacının büyük bir bölümünün havzadan karşılanacağı belirtilmektedir. Ancak bu hedefe ulaşmak için gerekli olan işçi ve teknik eleman ihtiyaçları göz ardı edilmektedir. Havzada, pano üretim sanatı dışındaki sanatlarda eleman eksikliği had safhaya ulaşmıştır.
Ustalığın, uzmanlığın sabahtan akşama kazanılabilecek bir deneyim olmadığı, uzun yıllar ve en önemlisi usta-çırak ilişkisini gerektirdiği herkesçe bilinmektedir. Havzada acil önlem alınmazsa bu ilişki bitmek üzeredir" dedi. Yeraltında kömürün kazılmasından limandan satışına kadar yıkama ve nakliye işleri dahil tüm süreç üretim sürecinin ayrılmaz parçaları olduğunu kaydeden Muslu sözlerini şöyle tamamladı, "Kurum asli işlerinden vazgeçmemelidir. Bu nedenlerle, kurumun işçi eksikleri acilen giderilmelidir. Üretimin artırılması ve sürekliliği için yıkama kamu eliyle yapılmalıdır. Yeraltında hizmet alımı yönteminden derhal vazgeçilmelidir."
