Disiplin açısından da halk oyunlarının çok olumlu etkisi vardır. Çocukların aynı müzikte, aynı hareketleri yaparak aynı sesi çıkartmaları, toplu halde el ele tutuşmaları, komutla hareket etmeleri, onların tamamen bütünleşmelerini ve birlik içinde oyun bitene kadar dikkatlerini kaybetmeden organize olmalarını ve kurallara uymalarını sağlar.
İzmit Halk Eğitim ve Akşam Sanat Okulu Halk Oyunları öğretmeni ve Türk Halk Oyunları Ulusal Hakemi Hayrettin Altın, Halk oyunlarının çocuklar üzerindeki Psikolojik, Sosyolojik ve Fiziksel gelişimi konularındaki görüşlerini ifade etti.
ÇOCUKLARA ÖNERİLMELİ
Kdz. Ereğli Sanat Kurumu Derneği’nin “Halk Oyunlarının çocuklar ve gençler üzerindeki psikolojik, sosyolojik ve fiziksel etkileri” konulu panelde konuşan Hayrettin Altın, Her yıl eğitim öğretim döneminde çocuklar için okulda mutlaka bir faaliyet dalı seçildiğini ve bunlar arasında: genelde ya modern dans, ya tiyatro ya da halk oyunlarının yer aldığını belirterek “Halk oyunları özellikle anaokulu çağındaki tüm çocuklarımıza kesinlikle tavsiye edilmelidir: Tabi öncelikle halk oyunları eğitmenlerinin bu konu üzerinde titizlikle çocuğun anne ve babasıyla konuşup onlara çocuklarının böyle bir faaliyet içerisinde olması çocuklarının ileriye yönelik gelişimi açısından geniş bir şekilde bilgilendirmeleri gerekmektedir” dedi.
Altın konuşmasında halk oyunlarının çocukların gelişi üzerindeki etkilerini şöyle anlattı:
ZENGİN KÜLTÜRÜMÜZ
Anaokulu çağındaki 5-6 yaş çocuk grubu, halk oyunları sayesinde sağ ayak, sol ayak, sağa dönüş, sola dönüş kavramını bu süreç içerisinde öğrenirler. Sayı sayarak ayak hareketlerini yaparak, oyun sayısını iyice oturttuktan sonra hem sayıp, hem hareketi yapıp hem de şekil yaparak çocukların beyin ve kas koordinasyonlarının gelişmesine yardımcı olur.
Yapılan şekiller ve hareketin kaç tane yapılacağı, bir sonraki hareketi akıllarında tutup geçiş yapmaları çocuklara dikkatlerini bir noktada toplamayı öğretecektir.
Ülkemiz halk oyunları bakımından hem zengin kültürümüzün etkisiyle hem de coğrafi konumumuz gereği çok çeşitlilik gösterir (Karşılama, Horon, Zeybek, Halay, Bar, Kaşıklı karşılamalar gibi vb.) Her yıl değişik bir yöre oyununu öğrenen çocuklar vücutlarını değişik şekillerde kullanmayı öğrenir, ülkemiz halk oyunları hakkında da bilgi sahibi olurlar.
Bana göre anaokulunda verilen halk oyunları dersi ve diğer aktivitelerde çocuklar arasında seçme ve eleme yöntemi olmamalıdır. Çünkü bu dönemde çocuklar seçilemediği etkinlik hakkında bilinç altında başarılı olamayacağını düşünür, hatta ileride çok sevebilecekleri bir sosyal faaliyetten başarılı olamayacağım dile uzak duracaklardır.
Bunun yerine daha yavaş öğrenen ve yapmaya çalışan çocukların sahnedeki yerleri ve görevleri yeteneklerine göre değerlendirilmelidir.
HALK OYUNLARI GELİŞTİRİR
Halk oyunlarının çocuklar üzerinde bedensel, zihinsel ve motorsal gelişimine kesinlikle faydaları vardır.
Disiplin açısından da halk oyunlarının çok olumlu etkisi vardır. Çocukların aynı müzikte, aynı hareketleri yaparak aynı sesi çıkartmaları, toplu halde el ele tutuşmaları, komutla hareket etmeleri, onların tamamen bütünleşmelerini ve birlik içinde oyun bitene kadar dikkatlerini kaybetmeden organize olmalarını ve kurallara uymalarını sağlar.
Halk oyunları dersi çocukların sorumluluk duygularını da geliştirir, Oyunlarda kullandıkları malzemeleri (mendil, kaşık, tef. Vs) çocuklar derse gelirken yanlarında getirip, ders çıkışlarında da onları toparlayıp dolaplarında muhafaza etmeleri gerektiğini öğrenirler.
Çocuklarda özgüvenin oluşmasında halk oyunları dersinin etkisi büyüktür. Yapılan takım çalışmalarında içine kapanık ya da dikkati daha az olan çocukların sosyalleşmelerine yardımcı olur. Hep birlikte çıkmış oldukları bir gösteri çocuklarda başardım duygusunun açığa çıkmasını ve daha iyisini yapabilirim şeklinde motive olmalarını kesinlikle sağlar.
GRUPLA HAREKET ETMEYİ ÖĞRENİR
Çocuklar için sayısal zekanın gelişmesinde de halk oyunları dersi çok önemlidir. Ritim duygusunun gelişmesi, çocukların okuldaki diğer derslerine de olumlu yönde etki eder. Dikkatlerini daha kolay toplamalarını sağlar. Ritmi yakalayan çocuklar grup çatısı altında bir olmayı ve grupla hareket etmeyi öğrenirler.
Bireysel anlamda kendilerini ifade etme yetenekleri de artar. Aynı zamanda Halk oyunları, çocuklara estetik kazandırır, sanat duygularını pekiştirir.
Bir diğer önemli konuda okullarda ikiz kardeşler arasındaki öğrenme farklılığını da kesinlikle göz önünde bulundurmalıyız. İkizlerden hatta zaman zaman üçüz ve dördüzde olabiliyor halk oyunları çalışmalarımızda, tabi çok güzel ve ayrı bir duygu bu bizler için Çocuklardan biri çok yetenekli diğeriyse kardeşine göre daha az yetenekli olabilir, bu durumda halk oyunları dersi verirken sınıftaki ikizleri birlikte değerlendirmemek gerekir.
Onları diğer çocuklar gibi bireysel olarak değerlendirmeliyiz. İkizlerden aynı performansı beklemek kesinlikle çok yanlış olur.
Yapamayan çocuk bu sefer kendini hep ikiziyle yarış halinde hisseder. Bu da onu olumsuz etkiler. İkizlerden birinin bazı konularda başarı gösterip diğerinin ilgi ve becerilerinin farklı olması son derece normaldir.
Peki bu durumda nasıl bir yaklaşım sergilememiz gerekir, Tabi ki daha az yetenekli ve yavaş öğrenen çocuğu gruptan soyutlamak yerine sahnede başka bir planda pozisyonlandırmak daha doğru ve yerinde olur.
Gösteri sonunda alınan alkış ve başarı bütün hepsi çocuklara olmalıdır. Bu şekilde bir motivasyon ayrıca daha az başarılı çocukların kendilerine güvenlerini ve daha çok çalışma isteği duymalarını beraberinde getirir.
HALK OYUNLARININ VÜCUDUMUZA GENEL OLARAK FAYDALARI
· Halkoyunları vücudumuzun hareket ettirilmesi için büyük bir fırsattır. Aynı zamanda oynarken vücudumuza mutluluk, canlılık ve zindelik hissi verir, müziğin ritmine odaklandığımızda günlük stresimizi atar ve rahatlarız. Genel olarak kendimizi daha iyi hissederiz.
· Sosyal olarak birçok değişik yaş ve kültür grubundan insanlarla tanışır kendi ülkemizde ve yurtdışında da değişik yerler görür ve sosyalleşiriz.
· Hareket ve esnekliğimizi artırır.
· Vücudumuzun esnekliğini, çevikliğini ve dayanıklılığını artırır
· Genel olarak fit olmamızı sağlar
· Gücümüzü ve kas yapımızı artırır
· Koordinasyonumuzu artırır
· Stresimizi azaltır
· Uyku kalitemizi artırır
· Kilo vermemizi sağlar
· Eklem yerlerimizin daha iyi çalışmasını sağlar
· Bedenimizin genel duruşunun daha iyi ve hizada olmasını sağlar
· Kontrol ve dikkat yeteneğimizi artırır.
HALK OYUNLARI ÖĞRENCİLERE NELER KAZANDIRIR?
Halk oyunları öğrencilere çok şey kazandırır. Günümüzde halk oyunlarının eğitim ve öğretimdeki önemini kavramış bir çok ülke bu ulusal değerlerini bizimki kadar anlamlı ve görkemli olmamasına karşın okullardaki ders olarak okutmakta, bunların eğitim ve öğretim aracı olarak ne denli güçlü ve geçerli olduğunu kanıtlamaktadır.
Okullarda bilinçli ve sistemli bir şekilde öğretilen halk oyunlarının yararları ve faydaları şunlardır:
· Kişisel eğitim
· Toplumsal eğitim
· Hareket değerleri yönlerini kapsamak üzere üç ana grupta incelenebilir.
Halk oyunlarının kişisel yönden eğitim ve öğretimdeki yeri: Halk oyunları kişiyi ruhsal ve bedensel yönden olumlu ve çok yönle etkiler.
Halk oyunları kişinin boş zamanlarını değerlendireceği en yararlı bir etkinliktir. Müzik, hareket, giysilerdeki renk ve sanat zenginliği oyunları tek yönlü olmaktan çıkararak, kişiyi bir çok konuda ilgilendiren, hoşça ve eğlenceli anlar yaşatan, zengin bir uğraşı, eğlence aracı niteliğine sokmuştur. Boş zamanlarını bu şekilde değerlendiren kişi hareketin verdiği dinçlik ve dinamiklikle sağlıklı, canlı ve neşeli olur. Böyle kişiler hayattan zevk alır.
Girdikleri topluluğa canlılık ve hareket getirirler. Oyun bir neşe kaynağıdır. Neşe hareket, coşku oyunun özündedir. Kişi oyun oynarken sevinçli dinç ve gençtir. Çocuklarımızın ve gençlerimizin hiçbir baskı ve zorlama olmaksızın oyuna koşmaları, oyunun kendisinin bir hareket neşe kaynağı olduğunu kanıtlar.
Çocuklarımızın özellikle yaşamlarını en kritik dönemlerini sürdüren gençlerimizin, zaman zaman içine düştükleri karamsarlığa, katıldıkları ya da izledikleri bir oyunun anlam dolu figürleri ve müziği ile tamamen gideremezse bile hafifleteceği rahatlıkla söylenebilir.
Ayrıca sportif yönden de üstün değerler taşıyan halk oyunlarımız, kişiyi bedensel ve ona bağlı olarak da zihinsel yönden sağlık, dinçlik kazandırır. Sağlam kafa sağlam vücutta bulunur atasözü ile de bu görüşler pekiştirilecek olursa, halk oyunlarımız, sağlam yapılı, kişiliği bütün, güçlüklere kolayca göğüs gerebilen, işlerinde başarılı, yarınları güvence veren kişiler yaratır.
Kişinin kendisiyle barışmasını sağlar, kendisi huzurlu olan, çevresine huzur verir.
Halk oyunları, Halayına, Horonuna, Zeybeğine, Barına, Karşılamasına aldığı kişilere beceri ve yetenek sağlar. Daha önce hiç kimsenin ilgisini çekmeyen kenarda köşede kalmış öğrenciler bu bereci ve yeteneği kazandıktan sonra, kendilerini yeteneksiz kişiler olmaktan çıkmış bir işi bir faaliyeti yapabilen, başarabilen kişiler olarak görürler.
Halk oyunları öğrencilere topluluk karşısında sıkılmadan, rahatça hareket etme yeteneği de sağlar.
Çoklukla çekingen, içe dönük, bir topluluk karşısına çıkamayan gençler ve çocuklar halk oyunları içerisinde eğitildikleri takdirde bu türlü olumsuz davranışları üzerlerinden atmakta ve sosyal topluluklara giren girişken etkin birer kişi olmaktadırlar. Birlikte ya da tek başına oynanan oyun kişiye güzel ve yararlı bir iş yapmanın gurur ve güvenini vererek kişiliği olumlu yönde etkilemektedir.
Halk oyunlarımız ulusumuza ait topluca başarılmış işlerin en güzel örneklerinden biridir.
Kız ve erkek öğrencilerin el ele, omuz omuza dizilerek oluşturduğu oyun halkasında arkadaşlarından komut almaya, birlikte adım atmaya başarıya ortak çabalarla gitmeye, zorlukları ortaklaşa göğüslemeye çalışmak bir topluluk halinde yaşamak zorunda olan kişiye, bunun gereklerini farkında olmadan sezdirmeden öğretir.
Ulusumuzun birçok ortak özelliklerini yansıtan bu oyunlar topluluklarda bazı ortak duygular uyandırması birlik ve beraberlik ruhunu yansıtması bakımından önemlidir. Bir zeybekte diz dize vermiş oyuncular ulusunun Atasının o oyunda yaşattığı çizdiği tabloyu ortaklaşa bir arada yorumlamakta izleyicilere aktarmaktadır. .
Halk oyunlarını yeni öğrenmeye başlayanlara önceden denenmiş gerçek ve başarılı bir basamaklama uygulanırsa amaca daha çabuk ulaşılır, bu yöntem özellikle öğreticiye daha çok kolaylık sağlar.
Oyun öğretiminde basamaklama şöyle olmalıdır.
Kolay figürden zora, kolay oyundan gittikçe zorlaşan oyunlara geçilmelidir. Halk oyunlarımızı öğreteceğimiz gruba bir çok yörenin ve birçok oyunun ortak sayabileceğimiz temel figürlerini saptayıp, bunları birbirine bağlı seri ritmik hareketler gibi sırayla kavratabiliriz.
Bu hareketlerin öğrenilmesinden sonra başka yörelerin oyunlarının da öğrenilmesi daha kolay olacaktır.
