Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Zonguldak Milletvekilleri Prof. Dr. Mehmet Haberal ile Ali İhsan Köktürk, Zonguldak’tan dışarıya göçün nedenlerinin araştırılarak, ortaya konulması ve göçün önlenmesi konusunda alınacak tedbirlerin saptanması amacıyla “Meclis Araştırması” açılmasını istedi.
Milletvekilleri Haberal ve Köktürk’ün Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Başkanlığı’na verdiği “Meclis Araştırması” önergesi şöyle:
“Zonguldak; küçük bir yerleşim birimi iken, taşkömürünün bulunmasından sonra hızla büyümeye ve göç almaya başlamış, cumhuriyetin kurulmasından sonra 1924 yılında cumhuriyetin ilk ili olmuş, taşkömürü, ÇATES, demir-çelik fabrikaları ve diğer üretim alanlarıyla ülke ağır sanayisinin en önemli kentlerinden biri haline gelmiştir. Üretim ve sanayileşme, Zonguldak’ı, başta Trabzon, Rize gibi Doğu Karadeniz illeri olmak üzere, Türkiye’nin dört bir tarafından insanlarımızın ekmeğini kazanmak için geldikleri yeni bir yaşam alanına dönüştürmüştür.
Ancak, 1980’li yıllardan sonra ülkemizde ağırlığını hissettirmeye başlayan neoliberal politikalar, Zonguldak’ı da önemli bir şekilde etkilemiş, yerli üretime sırt dönülmesi, ithalata yönelik politikalara öncelik verilmesi, Zonguldak’ın can damarı olan başta Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) olmak üzere, derin yaralar açmıştır. 2002 yılında AKP’nin iktidara gelmesiyle sosyal devlet anlayışının yerine ikame edilmeye çalışılan ‘tüccar devlet’ anlayışı ise; ‘Emeğin Başkenti Zonguldak’ı tamamen gözden çıkarmıştır.
TTK’da 2002 yılında 16 binlerde olan çalışan sayısı 10 binler seviyesine, 2,2 milyon ton olan yıllık üretim 1,5 milyon ton düzeyine gerilemiş, Zonguldak’taki pek çok il müdürlüğü ve genel müdürlük ya kapanmış, ya da il dışına taşınmış, yıllardır konuşulan Filyos Vadi Projesi gibi temel projeler için bütçeden samimi ve yeterli ödenekler ayrılmamış, özel ocaklarda yaşanan sorunlar, ÇATES’in özelleştirilmesinin gündeme getirilmesi ve diğer özelleştirmeler, tersanelerde yaşanan süreç var olan sorunları daha da derinleştirmiştir. Teşvik uygulamalarında Zonguldak, üvey evlat muamelesi görmüş, önce teşvikli illerin kapsamı dışında bırakılmış, sonra da sektörel teşvik olarak uygun olmayan bir teşvik sistemi Zonguldak’a giydirilmeye çalışılmıştır.”
“GENEL BÜTÇEYE VERDİĞİNİN
YARISINI ALABİLEN BİR
İL DURUMUNA DÜŞÜRÜLDÜ”
“AKP döneminde Zonguldak, genel bütçeden hak ettiği payı da alamamış, kamu yatırımlarında oldukça geri sıralarda kalmıştır. Örneğin, 2011 yılında Zonguldak, genel bütçeye 1 milyar 372 milyon 958 bin TL vermesine karşın, ancak bunun; 773 milyon 246 bin TL’sini geri alabilmiştir. AKP döneminde Zonguldak, genel bütçeye verdiğinin yarısını alabilen bir il durumuna düşürülmüştür. Bugün Zonguldak; genel bütçeye verdiğinden azını alan 12 ilden birisidir. Yine, Türkiye genelinde vergi ödeme sıralamasında Zonguldak, en çok vergi ödeyen illerin başında gelmesine karşın en az kamu yatırımı alan illerin de başında gelmektedir. Zonguldak, en çok vergi tahsilatı yapılan iller sıralamasında 2013 yılı Ocak-Mart dönemi itibariyle 727 milyon TL ile 19’uncu sıradadır. Buna karşılık; 2013 yılı itibariyle, 133 milyon 600 bin TL’lik kamu yatırımı ile 57’nci sırada yani; en gerilerde yer almaktadır. Pek çok il ödediği verginin çok üzerinde kamu yatırımı alırken, Zonguldak ödediği verginin 1/4’ünü bile kamu yatırım olarak alamamaktadır. İşin diğer bir acı tarafı; AKP iktidarı döneminde, Zonguldak’a yapılan ve zaten az olan kamu yatırımlarının yıllar itibariyle mütemadiyen düşmesidir. 2011 yılında Zonguldak’ta gerçekleşen 179 milyon 329 bin liralık kamu yatırımı, 2012 yılında 161 milyon 0.85 bine gerilemiş, 2013 yılı itibariyle de 133 bin 600 TL’ye düşmüştür. Dolayısıyla Zonguldak, bu sonuçlardan da açıkça anlaşılacağı üzere yok denecek kadar az kamu yatırımı almakta ve aldığı pay her yıl azalmaktadır.”
“AKP DÖNEMİNDE 25 BİN 825
ESNAF KEPENK KAPATTI”
“Yine bu gelişmelere paralel olarak, Zonguldak’taki kapanan esnaf sayısı büyük rakamlara ulaşmış, AKP’nin iktidara geldiği 2002 yılı ile 2011 yılları arasında 25 bin 825 esnaf kepenk kapatmıştır. Bütün bu olumsuz gelişmelerin sonuçları, yıllardır Türkiye’nin dört bir tarafından göç alan Zonguldak’ın dışarıya göç veren iller arasına girmesine neden olmuştur. Zonguldak, bugün net göç veren 14 ilin arasındadır… 2010 yılında 619 bin 703 olan Zonguldak Nüfusu 2011 yılında 612.406’ya, 2012 yılında 606. 527’ye düşmüştür. 2013 yılı itibariyle de Zonguldak’ın nüfusu 602 bin 127 olarak görülmektedir. Bu rakamlar Zonguldak ilinin son 3-4 yılda mütemadiyen her yıl itibariyle 6-7 bin göç verdiğini göstermektedir. Son yıllardaki Zonguldak’tan dışarıya göç rakamları oldukça ürkütücüdür.
Uzun yıllar ülke ağır sanayisini omuzlarında taşıyan, Türkiye’nin dört bir tarafından işini, aşını kazanmak için gelen yurttaşlarımıza kucak açan Zonguldak, böyle bir ‘göç tablosu’nu asla hak etmemektedir. Bu nedenlerle, Zonguldak’tan dışarıya göçün nedenlerinin araştırılarak, ortaya konulması ve göçün önlenmesi konusunda alınacak tedbirlerin saptanması amacıyla; Anayasa’nın 98’inci ve Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü’nün 104 ve 105’inci maddeleri gereğince Meclis Araştırması açılmasını arz ve teklif ederiz.”
