ORTAK KARAR: Milletin haysiyeti, şerefi, hürriyeti, istiklali gerçekten tehlikeye düşmüştür. Bu felaketten kurtulmak gerekirse, vatanın son ferdine kadar ölmeyi göze almak lazımdır. Padişah olsun, Halife olsun, isim ve unvanı ne olursa olsun hiçbir şahıs ve makamın hikmeti mevcudiyeti kalmamıştır. Yegâne kurtuluş çaresi, halkın doğrudan doğruya egemenliğini eline alması ve iradesini kullanmasıdır. Bizim burada alacağımız karar, Mustafa Kemal’in YA İSTİKLÂL YA ÖLÜM direktifi ile yakında gerçekleşecek olan ulusal iradenin egemenliği istikametinde ve Mustafa Kemal’in yolunda olacaktır.
YEMİN: Vatan ve Milletimin kurtuluşu için sonuna kadar çalışacağımıza, başka siyasi düşünce ve emellerin etkisi altında kalmayacağımıza Vallahi Billahi
***18 Haziran tarihi Karadeniz Ereğli’nin Kurtuluş günüdür. 1921 Haziran’ın da Kuvayı Milliye hareketiyle işgalden kurtulan Anadolu’daki ilk ilçe olan Karadeniz Ereğli de, Kurtuluş Günü her yıl olduğu gibi kent merkezinde yapılacak törenle kutlanacak.
Karadeniz Ereğli Kaymakamlığının bildirdiği kutlama programına göre, “18 Haziran Ereğli’nin Kurtuluşu’nun 93. Yılı”nı kutlayacak bugün. Kurtuluş Günü heyecanından çok uzakta ve sadece protokolun (büyük çoğunluğu da gelmeyecektir) katılım zorunluluğu çerçevesinde gerçekleştirilecek törenlerin programında, Belediye Başkanının konuşması ile Belediyenin halk oyunları ekibinin Artvin yöresinden sunacağı gösterisi yer alıyor.
Ereğli’nin Kurtuluş Günü böyle sıradan program ile kutlanırken, tarih sayfalarında unutulan ise Müdafa-yı Hukuk Cemiyeti oluyor.
KURTULUŞ MEŞALESİ
Ereğli’de Rüştiye Öğretmeni Nimet Hoca’nın öncülüğünde kurulan Müdafa-i Hukuk Cemiyeti’nin kurucu başkanı ise dönemin Belediye Başkanı Akmanoğlu Raşit.
Mondros Silah Bırakışması ve Zonguldak’ın işgaliyle Ereğli’de başlayan uyanma ve ayaklanma Mustafa Kemal’in 19 Mayıs 1919 parolasıyla başlatılan Müdafa-yı Hukuk Cemiyeti hazırlıkları Akmanoğlu Raşit’in evinde bir araya gelen:
Cöbekoğlu Hakkı, Evvelzaman Hakkı, Hüseyin Ustaoğlu Nazif, Hacı Eyüp, Hacı Eşref, Cıbıroğlu Hacı Musa, Halil Ağa, Sarmısakçıoğlu Nazif, Haliloğlu Ali Rıza, Karamahmutoğlu Mehmet ‘e, Amasya’da Hoca Kamil Efendi’nin Sultan Beyazıt Camisi’nde yaptığı konuşmayı okur Nimet Hoca:
“Milletin haysiyeti, şerefi, hürriyeti, istiklali gerçekten tehlikeye düşmüştür. Bu felaketten kurtulmak gerekirse, vatanın son ferdine kadar ölmeyi göze almak lazımdır. Padişah olsun, Halife olsun, isim ve ünvanı ne olursa olsun hiçbir şahıs ve makamın hikmeti mevcudiyeti kalmamıştır. Yegane kurtuluş çaresi, halkın doğrudan doğruya egemenliğini eline alması ve iradesini kullanmasıdır.
Bizim burada alacağımız karar, Mustafa Kemal’in ‘YA İSTİKLÂL YA ÖLÜM’ direktifi ile yakında gerçekleşecek olan ulusal iradenin egemenliği istikametinde ve Mustafa Kemal’in yolunda olacaktır.”
Nimet Hoca’nın bu konuşmasının ardından ‘Müdafa-yı Hukuk Cemiyeti’nin kurulması ve ‘Kutsal Yemin’le bu işe başlamamız gerekir’ görüşünün benimsenmesinin ardından abdestler alınıp, bir masa etrafında toplanılarak Kur’an-ı Kerim ve tabanca üzerine yemin etti kurucular:
YEMİN METNİ: Vatan ve Milletimin kurtuluşu için sonuna kadar çalışacağımıza, başka siyasi düşünce ve emellerin etkisi altında kalmayacağımıza Vallahi, Billahi…
Karadeniz Ereğli’de kurulan Müdafayı Hukuk Cemiyeti’nin kuruluş programı ise şöyle belirlendi:
1- Ereğli’de Müdafa-yı Hukuk Cemiyeti’nin kurulduğu Mustafa Kemal Paşa’ya telle bildirilecektir.
2- Ereğli, bir işgal hareketini silahla karşılayacaktır.
3- Bunun için askerlik yapmış ve savaşmış olan gönüllülerden Kuvayı Milliye teşkil edilecektir.
4- Rumların taşkınlıklarına son verilecektir.
5- Ereğli köylüleri bir Cuma günü şehre davet edilerek bir miting yapılacak, memleketin içinde bulunduğu durum onlara da anlatılacaktır.
Karadeniz Ereğli’de Kurtuluş Savaşı mücadelesi örgütlü bir biçimde işte böyle başlarken, Ereğli kıyılarında Fransız savaş gemilerinin sık sık dolaştığı da gözleniyordu. Ellerinde Türk Bayrakları ile Kaptaş’tan, Cuma’dan, Yalı Köylerinden gelen atlı gruplar hep bir ağızdan ‘Dörtyüz aslandan bu vatan kaldı bize yadigar. Terk edersek lanet etmez mi bize Perverdigar.’ marşıyla Ereğli sokaklarını inlettiler.
Alaplı, Gülüç ve Yalı köylüleri de açıldıkları kayıklardan ‘Karadeniz akar gider/etrafını yıkar gider’ marşı uğultular yaratıyordu.
Ereğli uyanıyordu. Ereğli bir bütün olmuş tek yürek ve tek vücut Kuvayı Milliye Ruhuyla Müdafa-yı Hukuk Cemiyeti’nin öncülüğünde işgale karşı ulusal duruş sergiliyordu.
FRANSIZ FİLOSU
Ereğli limanına gelen ve Kaymakamlığa gidip Osmanlı Devletine yardımcı olmak (!) için Heraklea Tepesine asker çıkararak korsanlık ve haydutluk ile mücadele edeceklerini söyleyen Fransızlar, Mondros Silah Bırakışması’nın 7. Maddesini uygulayarak maden ocaklarına ve limana egemen olmak istiyorlar.
Ereğli Müdafa-yı Hukuk Cemiyeti ‘Ereğli’de dirlik düzensizlik olmadığını’ ve bu durumun bir işgal olarak kabul edeceklerini amiral gemisine gönderdikleri heyetle bildirirken, konuyu ayrıca Mustafa Kemal’e de telgrafla bildirdiler. Mustafa Kemal’den yanıt gecikmeden geldi. Mustafa Kemal ‘Vatanımızı kurtarmak için yediden yetmişe kadar savaşmak zorundayız. 5000 kişilik yardım kuvveti gönderiyorum’ mesajını gönderdi.
Fransızlar, 8 Haziran 1920 günü; Bababurnuna 2 gambot yaklaştırıp 3 makine tüfekli bir piyade bölüğünü karaya çıkararak Keşiftepe ve Kestanelik sırtlarında hastane üzerinden kenti işgale başlarken, savaş gemileri de hem limanı hem de Ereğli’ye topa tutmaya başladılar. Askeri güç anlamında üstün olan Fransızların bu işgaline karşı İzzet Dura yönetimindeki Kuvayı Milliye güçlerimiz geri çekildiler.
Samsun’dan güneş gibi doğan Mustafa Kemal’in gönderdiği Yüzbaşı Cevat Beyin Kuvayı Milliyesi ve Devrek’ten de Muharrem Çetesi Ereğli’ye ulaştığında tüm hazırlıklar tamamlandı. Şimdi saldırı zamanıydı. 18 Haziran 1020 günü Kuvayı Milliye Birliklerinin saldırısı karşısında şaşkına dönen Fransızlar işgal etmek istedikleri Ereğli’den çekilmeye başladılar ve 19 Haziran günü de tamamen terk ettiler.
Kdz. Ereğli’nin Kurtuluş Günü’nün kısa öyküsü bu. Fransızlar 18 Haziran 1920’de kovuldukları Ereğli’ye ikinci kez 9 ay sonra geldiler ve Alemdar olayında Recep Kahya’yı şehit verip Kurtuluş Savaşı’nın tek deniz savaşını (9 Şubat 1921) yaşadık Ereğli’de.
Tarihsel kimliği ve dokusu ile Cumhuriyet yıllarında sanayileşen Karadeniz Ereğli’de bugün kutlama yapılacak. Ancak bu kutlamadan Ereğli’de yaşayanların da haberi ne kadar var, törenlere ne kadar katılırlar tartışılır. Kdz. Ereğli’de ‘Ulusal duruş’ konusunda her geçen gün dünü arayan bir sürecin ortasında bir kez daha ‘tarihsel kimliğimizi unutmayalım’ sözünü hatırlatmak istiyoruz.
*Kaynakça: Kurtuluş Savaşında Karadeniz Ereğlisi (Tahsin Aygün)
Nimet Hoca Millet Parkı’nda Ereğlilere şöyle sesleniyor:
Sayın dinleyiciler, Çanakkale ve Kafkas Gazileri!
Bugün ulusça mübarek vatanımızın parçalanması, namus ve haysiyetimizin ayaklar altına alınması tehlikesi ile karşı karşıya bulunmaktayız. Her karış toprağı şehitler kanı ile yoğrulan kutsal vatanımıza el uzatılıyor. İzmirliler ve Batı Anadolu halkı silahlarıyla dağa çıktılar düşmanı Akdeniz'in çukurluklarında kahredeceklerdir.
Aziz Hemşerilerim!
Bizler de görkemli tarihimize ve atalarımıza lâyık olduğumuzu kanıtlayacağız. Sınav günümüz gelmiştir. Bu uğurda sizlerle birlikte canımı vermekten çekinmeyeceğim.
Hoca çok heyecanlıdır. Tozpembesi yanaklarından akan gözyaşlarını tutmağa çalışmaktadır.
Genç yavrularım!
Sizleri bugün için yetiştirdik. Düşmana Bedir'in Malazgirt'in, Fetih'in aslanları gibi kurşundan kenetlenmiş saflarınızla saldıracaksınız. Onları yok edeceksiniz. Şehit ve Gazi olacaksınız. Bu ulus, bu vatan, bu tarih, bu şeref size emanet olacaktır.
Gaziler ve Kahramanlar!
Dinimize göre esir bir hükümdara itaat caiz değildir. İtaat eden Peygamberimizin istediği ümmet değildir.
Büyük tehlikeyi önlemek Kuvva-i Milliye ruhuna sadık kalmakla kabil olacaktır. Çanakkale ve İzmir-de akan kanlarla, Batı Anadolu'nun tarihi sınırı çiziliyor. Biz de akıtacağımız kanlarla bu sınırı tamamlayacağız. Karadeniz sahilini kanımızla yalazlayacağız. “Misakımız” bu olacaktır.
Pek yakında bu toprakta yükselen kurtarıcının, Mustafa Kemal'in emrinde 1200 yılından beri uğrunda mücadele ettiğimiz İslam Dininin bugün içimizde yanıp tutuşan meşalesi bizi gazamızda kutsal savaşımızda muvaffak ve muzaffer kılacaktır. Çünkü hak uğrunda, vatan uğrunda, din uğrunda, millet uğrunda savaşıyoruz Cenabı Hak bizimle beraberdir.
KURTULUŞ GÜNÜ PROGRAMI
Kdz.Ereğli’nin kurtuluşunun 93 yılı nedeniyle Kdz.Ereğli Kaymakamlığı tarafından hazırlanan kutlama programı açıklandı.
İlk tören Atatürk Anıtı önünde saat 09.00’da başlayacak. 09.30’da çelenkler protokol sırasına göre konulduktan sonra 1 dakikalık saygı duruşu ve İstiklal Marşı okunacak. Günün anlam ve önemini Belediye Başkanı Halil Posbıyık konuşmasıyla anlattıktan sonra, Kdz. Ereğli Belediyesi Halk Oyunları ekibi 10 dakikalık bir gösteri sunacak. Şiir okuma yarışmasında birinci olan 2. Kademe/ortaokul öğrencisi tarafından “Kurtuluşta Ereğli Türküsü” adlı şiir okunacak.
İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından düzenlenen kompozisyon, şiir, resim yarışmalarında dereceye girenlerin ödüllerinin verilmesi ile tören sona erecek.
KAYMAKAMIN AÇIKLAMASI
Kdz. Ereğli Kaymakamı Sayın İbrahim Çay da, “18 Haziran Ereğli’nin Kurtuluş Yıldönümü” dolayısıyla yayınlamış olduğu mesajda görüşlerini şöyle dile getirdi:
“Mustafa Kemal ATATÜRK’ün 19 Mayıs 1919’da Samsun’da başlattığı Kurtuluş Savaşının devamında İlçemiz 08 Haziran 1920’de Fransızlar tarafından işgal edilmiştir. 10 gün içinde kendini kurtaran ilk ilçe olma unvanına sahip Kdz.Ereğli18 Haziran 1920’de düşman işgalinden kurtulmuştur. Bu olaydan sekiz ay sonra 09 Şubat 1921’de Kurtuluş Savaşımızın tek deniz savaşı Kdz. Ereğli Kıyılarında gerçekleşmiş Alemdar Gemisinin Destansı mücadelesi sırasında Recep Kahya Kurtuluş Savaşımızın tek deniz şehidi olma şerefini kazanmıştır. Alemdar Gemisi Kurtuluş Savaşımız boyunca Karadeniz’de Rusya’dan Türkiye’ye getirilen savaş malzemelerini taşıyan gemilere kılavuzluk görevi yapmış ve Rum çeteleriyle de savaşmıştır.
Cumhuriyetle birlikte kömür ve çilek üretimindeki artış, deniz ve kara taşımacılığındaki kolaylık ve olanaklar, ilk konserve fabrikasıyla Osmanlı Çileğinin ünlenmesi İlçemizin değer ve önemini artırmıştır. Sonuçta Ereğli’miz, Ülkemizin en büyük sanayi tesisinin kurulması ve gelişen yan sanayi ile birlikte bugünkü ekonomik, sosyal, kültürel, ve demografik gelişmişlikle uluslar arası boyutta tanınan önemli ilçeler arasına girmiştir.
Ereğli’mizin düşman işgalinden kurtuluşunu sağlayan şehitlerimizi rahmetle ve gazilerimizi şükranla anıyor, tüm halkımızın 93.kurtuluş yıldönümünü kutluyorum.”
