Kdz. Ereğli Belediyesi ile Ereğli Müzesi işbirliği çerçevesinde gerçekleştirilen Akheron kazı çalışmalarının devam ettiği belirtildi.
Kazı ekibine belediye tarafından yirmi işçi ve gerekli kazı araçlarının sağlandığını ifade eden Kdz. Ereğli Belediye Başkanı Halil Posbıyık, “Oldukça geniş bir alanı içeren nekropolis kazısının tamamı için ilgililer her yıl yaz mevsiminde iki ay olmak üzere beş yıllık bir izlence sundular. Bu izlence görev anlayışım açısından oldukça uzun bir dönemi içerdiğinden daha kısa sürede sonuca ulaşmak için farklı bir teknik ve yöntem olan jeoradar arayışlarımız sürmektedir” dedi.
Konu ile ilgili açıklama şu şekilde:
“İlçemiz kent merkezi Süleymanlar Mahallesi adresinde 45-48 pafta, 6 ada, 1 parsel kadastro bilgileri ile tapuya kayıtlı arazi, Ankara Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Bölge Kurulu’nun 15.07.1996/4778 Tarih/Sayılı kararlarıyla “Birinci ve Üçüncü Derece Arkeolojik Sit Alanı” olarak kabul edilmesine karşın; söz konusu bu alanda bugüne dek hiçbir arkeolojik çalışma (yüzey araştırması, arkeolojik sondaj, kurtarma kazısı, bilimsel kazı) yapılmamıştır.
Kent merkezine oldukça yakın olan bu alan, bakımsızlık nedeniyle görüntü kirliliği yarattığı gibi ıssız olduğu için güvenlik anlamında sorunlu olup; definecilerin de ilgisini çekmektedir.
Bu olumsuzluğun giderilmesi yanında, yörenin geçmişine ışık tutacak belge niteliğindeki arkeolojik değerlerin gün yüzüne çıkarılması konusundaki 30.11.2011/1811 ve 18.01.2012/30 Tarih/Sayılı başvurularımız ilgili birimce kabul edilmemesine karşın, Bakanlık düzeyinde sürdürdüğümüz girişimlerimiz sonucu talebimiz “27.05.2013/103573 Tarih/Sayılı Bakanlık Olur’uyla uygun görülmüştür.
14.06.2013 tarihinde yapılan protokol gereği masrafları Belediyemizce karşılanan arkeolojik kazı çalışmaları Kdz. Ereğli Müzesi Müdürü Ahmet Mercan’nın başkanlığında müze araştırmacısı Melek Tüysüz Aydın, arkeolog Ünver Göçen’den oluşan kazı ekibine Belediyemizce yirmi işçi ve gerekli kazı araçları sağlanmıştır.
Yaklaşık on bir dönümü içeren bu alanda iki ay süren arkeolojik amaçlı kurtarma kazısında “5m x 5m” boyutunda kazılan on beş adet arkeolojik açmanın sekizinde tahrip edilmiş lahit, lahit kapağı, sanduka, dorsal türü gömü mezar gibi değerler yanında insan vücuduna ait kemik parçaları; kırılmış gözyaşı şişeleri, seramik eşyalar kiremitler bulunmuş; ama ne yazık ki bu değerlerin define arayıcı tarafından tahrip edildiği saptanmıştır.
Oldukça geniş bir alanı içeren nekropolis kazısının tamamı için ilgililer her yıl yaz mevsiminde iki ay olmak üzere beş yıllık bir izlence sundular. Bu izlence görev anlayışım açısından oldukça uzun bir dönemi içerdiğinden daha kısa sürede sonuca ulaşmak için farklı bir teknik ve yöntem olan jeoradar arayışlarımız sürmektedir.
Bu çalışmayı projelendirip Kültür ve Turizm Bakanlığı’na, Tarihi Kentler Birliği’ne ve ÇEKÜL Vakfı’na sunup kabul ettiren Belediyemiz Başkanlık Danışmanı Raif TOKEL’e, projeye şimdilik “10.000.00 (on bin) TL” tutarında hibe türü parasal destek sağlayan Tarihi Kentler Birliği Başkanı Sayın Dr.Asım Güzelbey’e, bu tür projelerimize her zaman rehberlik edip destek veren ÇEKÜL Vakfı Başkanı ve Tarihi Kentler Birliği Danışmanı Sayın Prof.Dr Metin Sözen’e, her türlü olumsuz hava koşullarına rağmen cumartesi ve pazar günleri de gelip ve hiçbir ek ücret talep etmeden ve almadan kazı çalışmalarını yürüten Ahmet Mercan, Melek Tüysüz Aydın, Ünver Göçen’den oluşan kazı ekibine teşekkür ederim.
Belediyemiz olanakları ve katkılarıyla Göztepe’de başlattığımız arkeolojik çalışmayı Akheron Koyağı Nekropol Alanı’da sürdürmemiz konuya verdiğimiz önem ve değerin somut kanıtı olup; hedefimiz ilçemizin başta kent merkezindeki arkeolojik sit alanları olmak üzere ilçe kırsalındaki diğer arkeolojik sit alanlarında da arkeolojik kazı çalışmalarını başlatarak yörenin toprak altında kalan tarihsel, arkeolojik ve ekinsel değerlerini gün yüzüne çıkarmaktır.”
Kdz. Ereğli Belediyesi Başkanlık Danışmanı Raif Tokel ise konu ile ilgili açıklamasında şu görüşlere yer verdi:
“Geçmişi nesnel olarak araştırmanın iki yolu vardır: Biri arkeolojik kazı diğeri bilimsel yöntemlerle yapılan tarih çalışmasıdır. Ne yazık ki yöremizde bu tür çalışmalar yeterince yapılmadığı gibi gerçekleştirilen üç bilimsel çalışma da sadece belli çevreler tarafından bilinmemektedir.
Bunun bilincinde olan Belediyemiz temel altyapı uygulamaları yanında , toplumsal, ekinsel ve sanatsal amaçlı projeleri de olanaklarını zorlayarak yaşama geçirme kararlığındadır.
Bu projelerden bir de arkeolojik amaçlı yüzey araştırması ve arkeolojik kazı çalışmaları olup; Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, Tarihi Kentler Birliği, ÇEKÜL Vakfı ile Belediye olarak kurduğumuz kurumsal ilişkiler yanında, Belediye Meclisi üyemiz arkeolog Cumhur NALCI’nın kurduğu kişisel ilişkiler ve girişimler konuya bakışımızın kanıtları; 2011 yılında Göztepe başlayan arkeolojik kurtarma kazısını 2013 yılında Akheron (Acheron) Koyağı Nekropol Alanı’ndaki çalışmanın izlemesi de konunun somut örnekleridir
Neden Akheron Koyağı Nekropol Alanı
Çünkü ilçemizin ve ilimizin geçmişiyle ilgili yerli, yabancı tüm basılı kaynaklarda öne çıkan adreslerin başında Akheron (Acheron) Koyağı gelir.
Bu koyakta Kdz.Ereğli’nin yani geçmişteki adıyla Herakleia Pontike’nin izlerini taşıyan biri Akheron Mağaraları (Cehennemağzı Mağaraları) diğeri Akheron Nekropolisi (Akheron Nekropol Alanı) olmak üzere iki önemli sit alanı vardır.
İlçemiz kent merkezi Süleymanlar Mahallesi’nde bulunan bu mekanlar, Ankara Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun 13-14.03.1986/2131 ve 05.07.1996/4778 Tarih/Sayılı kararlarıyla sit alanı olarak kabul edilmiş ve Kdz.Ereğli Belediyesi olarak tüm arkeolojik kazı masraflarını karşılamayı taahhüt etmemize karşın, söz konusu alanda bugüne dek hiçbir arkeolojik çalışma yapılmamıştır.
Akheron Nekropolisi, MÖ:550 yılında tarih sahnesinde yer alan Herakliea Pontike Tiranlığı’nın mezarlık alanı olup; bir başka dinsel mekan olan Cehennemağzı Mağaraları’nın sınırdaşıdır.
Bildiğiniz gibi antik kentlerde kentin sivil, toplumsal, dinsel, kamusal amaçlı yapıları ve kullanımları yani yaşayan kent, kent surları içinde olup; ölüler ise, kent dışında nekropolis (ölüler kenti) adı verilen bir alanda toprağa verilirdi.
Arkeolojik kazı çalışmalarının yapıldığı alan, bu tür bir mekandır; yani Herakliea Pontike Tiranlığı’nın mezarlığıdır. Sit alanı olarak kararlaştırılan bu alanda söz konusu karardan on yedi yıl sonra arkeolojik kazı çalışmasının başlaması yörenin geçmişinin aydınlatılması anlamında önemli bir adımdır.
Kdz. Ereğli Müzesi Müdürü Ahmet MERCAN’nın başkanlığında müze araştırmacısı Melek TÜYSÜZ AYDIN, arkeolog Ünver GÖÇEN’den oluşan kazı ekibinin yirmi işçi ile gerçekleştirdiği iki aylık (01.08.2013 - 30.09.2013) arkeolojik kazı çalışmasını içeren 02.09.20213/1 ve 08.10/0213/2 Tarih/Sayılı raporlarında ele geçen / bulunan objelerin fiziksel durumuna göre alanda kaçak kazı yapıldığı ve pek çok arkeolojik değerin tahrip edildiği saptanmıştır.
Alanın kalan bölümlerinde süreç içersinde gerçekleşecek olası kaçak kazıları önlemek için kısa erimde sonuç almak düşüncesiyle alanda Belediye Başkanımız Sayın Halil POSBIYIK’ın belirttiği gibi arkeojeofizik çalışması planlandık ve bu konuda gerekli girişimlerde bulunduk.”