Kdz. Ereğli Kars Kafkas Folklör Derneği tarafından hazırlanan kitapçık Kars ilinin, sosyal ve kültürel mirasını tanıtıyor.
Kitapçığın giriş bölümünde Cevdet Yılmaz'ın sunuş yazısı bulunuyor. Yılmaz Tarih ve Kültür Mirası ile Kars başlıklı yazısında Kazım Karabekir Paşa'nın Boğazlar Türkiye'nin boğazıdır, Kars da Türkiye'nin belkemiğidir sözüne vurgu yaparken düşüncelerini şöyle dile getiriyor:
'Kars ve çevresi onurlu bir geçmişe ve tarihe sahiptir.
Kars'ın sosyal yapısı da çok hızlı bir değişim geçirmiş ve sosyal mozaik oluşmuştur. Toplum daha bilinçli, daha aktif toplumsal özellik kazanmıştır.
Tarihi ve sosyal hareketlilik, aynı zamanda Karslı insanı daha dinamik ve daha duyarlı kılmıştır.
Kars insanın demokratik yapısı, Cumhuriyetin, Atatürk devrimlerinin, laikliğin ve aydınlanmanın yanında olması gericiliğe karşı tavır koyması da duyarlı bir yapıya sahip olmasının doğal bir sonucudur.
Karslının ne kadar duyarlı olduğunu, Karslı olmayan çok zor anlar.
Anlamak için de Kars'da yaşamış olması gerekir.
'Kar romanında anlatılanlar içinde Karslı olmayan Kars'ı bilmez' diyor Karslılar.
Kazım Karabekir Paşa'nın dediği gibi 'Boğazlar Türkiye'nin boğazıdır. Kars'da Türkiye'nin belkemiğidir'
Kars denince aklımıza Azeri, terekeme, yerli, Türkmen ve Kürtlerin oluşturduğu, zengin kültür değerlerinin güzel ürünleri olan türkülerimiz, halaylarımız, deyiş formatındaki türkülerimiz ve uzun havalarımız gelir. Bunlar, barış ve kardeşlik ortamının en güzel örnekleridir.
Bir diğeri de aşık müziklerimizdir. Aşıklık geleneği ve müziği Kars'ın olmazsa olmazıdır.
Aşıklarımız geçmişten günümüze, halkların gözü, kulağı ve sesi olmuşlardır. Gurbetten sılaya, sıladan gurbete yol eyleyen aşıklarımız, yaşadıkları dönemin tanıklığını yapmakla kalmayıp yol göstericileri de olmuşlardır.
Bu kitapçığın kapağında hak ettiği için fotoğrafı konulan Aşık Şenlik, Rus işgali altındaki Kars ve Karslılar için kalemini adeta bir mavzer gibi kullanarak ve yaşamı pahasına 'Can sağ iken yurt vermeyiz düşmana' koçaklamasını tarihin sayfalarına kaydettirmiştir. Kendisini saygıyla anıyoruz.'
Kdz. Ereğli Belediyesi meclis üyelerinden Miktat Güngör de, kitapçığa bir şiirini ekleyerek destek vermiş.
Güngör'ün şiiri şöyle:
Kars'ım
Uzanır da gider Kars, ımın yaylası, ovası
Boldur soğuk suyu kışı, karı güzel havası
Şekillenmiş o dağları bir de şu yüce kalesi
Sana hiç doyum olur mu ki güzel Karsım
Gurbette senin de hasretin öldürdü beni
Sana gelen güzellikler içinde görsün seni
Asla söyleyemem sana bu ayrılık derdimi
Bak ayrılıyorum işte senden serhat Karsım
Gördün ki ayrılık geldi dayandı göç kapıya
Minnettarım Kars, ım emanet ol ki Allah'a
Hatıralarım var gel vedalaşalım kana kana
Doymadan ki sana gidiyorum şirin Karsım
Hiçte yok ki yokuşun inişin her düz ovalık
Baktık senin düzüne hep çimen ile çayırlık
İşte geldi çattı zaman bana göründü ayrılık
Yoksulluk ayırdı bizi senden serhat Karsım
Evlada senin yaylana ovana yayılan sürüye
Miktat da der ki dönmek olmaz artık geriye
Çok hatıralarımız kaldı olsun sana da hediye
Tarih kokarsın buram buram serhat Karsım
Kitapçıkta Kdz. Ereğlililere de 'Bizler ekonomik nedenlerle ülkenin metropollerine ve Ereğli'ye göç etmek zorunda kalan emek ağırlıklı Karslılar olarak, bizleri bağrına bastığı için Ereğli'ye teşekkür ediyoruz' ifadesi de yer alıyor.
Atatürk'ün Kars'a gelişi, Doğudaki Batılı: Kars, Şurayı Milliyeden Kuvayı Milliyeye, Cenub-i Garbi Kafkas Cumhuriyeti, 90 bin şehidi anarken Sarıkamış, Kar festivali Sarıkamış, Tarihin Anadolu'ya düştüğü imza: Kars, Kanada'daki Kars, Karslı yazarlar, Atatürk diyor ki, Kars Cumhuriyet tarihi, Güney-Batı Kafkas Hükümeti, Cenub-i Garbi Kafkas Hükümeti, İngiliz işgal kuvvetlerince uçakla köylere atılan bildiri metni, yöresel yemekler, anılar, Maniler ve fıkralar yer alıyor.
Kitapçıktan bir mani:
'Dağ başında mağara
Felek gözün ağıra
Ana beni severdin
Niye verdin cahıla'
Bu tanıtım kitapçığın biz de haberleştirerek tanıtırken finali kitapçıktan aldığımız fıkra ile sonlandıralım isterseniz:
'Ağrı'dan Erzurum'a gelirken otobüste yan taraftaki koltuğa bir adam oturmuş. Adam 70-80 yaşları arasında ama dinç biri. Eliyle koltuğunun kenarına tempo tutarak sürekli olarak mırıldanıyormuş Arpaçay kenarı tello diye.
Arkadaşım dayanamamış bir bahane bulup sohbete başlamış adamla.
Dayı sen mahnıyı çok sevirsen.
Beli.
Haralısan.
Eyranlı'yam.
Be Türkiye'de ne gezirsen.
Gaçıram demiş. Humeyni'den gaçıram, şirin canımı zor kuytarmışam.
Arkadaşım biraz daha meraklanıyor. Bu İranlı Azeri'ye İran'dayken ne işle uğraştığını soruyor.
Adam:
Menim Eyram'da pilekçi tükenim vardı demiş. Humeyni'nin muhafızları tükenimi taladılar, hamısını yandırdılar!
Arkadaşım şaşkın şaşkın sormuş.
Emi İran'da mani çağırmak da yasaklı.
Adam şöyle bir bakmış acı acı gülümsemiş.
Ede sen ne deyirsen demiş. Ağlamaktan başga her zad yasaklı.'