NİMET HOCA: Sizleri bugün için yetiştirdik. Düşmana Bedir'in Malazgirt'in, Fetih'in aslanları gibi kurşundan kenetlenmiş saflarınızla saldıracaksınız. Onları yok edeceksiniz. Şehit ve Gazi olacaksınız. Bu ulus, bu vatan, bu tarih, bu şeref size emanet olacaktır.
1920’de Fransızlar tarafından işgal edilen Kdz. Ereğli’de şehir halkı öyle bir tarih yazdı ki, Kurtuluş Savaşımızda kendi kendini kurtaran ilk ilçe olma onurunu bileğinin hakkıyla elde ederek destan yazdı..
Ereğli’nin Kurtuluşunun 105. Yılı kutlama Programı 18 Haziran Çarşamba günü saat 13.30’da Atatürk Anıtı’nda çelenk sunma ve saygı duruşu ile İstiklal Marşı’nın söylenmesi ile başlayacak. Şehrin Belediye Başkanı Halil Posbıyık bu büyük kahramanlığı anlatan bir konuşma yaptıktan sonra, Kurtuluş Günü üzerine şiir okunup halk oyunları bölgesel oyunlarını sahneleyecek.
Peki Kdz. Ereğli’nin kendin kendini ilk kurtaran ilçe olma ünvanını da kazandığı kahramanlığın öyküsünü nasıl gerçekleşti?
KDZ. EREĞLİ KURTULUŞ MEŞALESİNİN ÖYKÜSÜ
Ereğli’de Rüştiye Öğretmeni Nimet Hoca’nın öncülüğünde kurulan Müdafa-i Hukuk Cemiyeti’nin kurucu başkanı ise dönemin Belediye Başkanı Akmanoğlu Raşit.
Mondros Silah Bırakışması ve Zonguldak’ın işgaliyle Ereğli’de başlayan uyanma ve ayaklanma Mustafa Kemal’in 19 Mayıs 1919 parolasıyla başlatılan Müdafa-yı Hukuk Cemiyeti hazırlıkları Akmanoğlu Raşit’in evinde bir araya gelen:
Cöbekoğlu Hakkı, Evvelzaman Hakkı, Hüseyin Ustaoğlu Nazif, Hacı Eyüp, Hacı Eşref, Cıbıroğlu Hacı Musa, Halil Ağa, Sarmısakçıoğlu Nazif, Haliloğlu Ali Rıza, Karamahmutoğlu Mehmet ‘e, Amasya’da Hoca Kamil Efendi’nin Sultan Beyazıt Camisi’nde yaptığı konuşmayı okur Nimet Hoca:
“Milletin haysiyeti, şerefi, hürriyeti, istiklali gerçekten tehlikeye düşmüştür. Bu felaketten kurtulmak gerekirse, vatanın son ferdine kadar ölmeyi göze almak lazımdır. Padişah olsun, Halife olsun, isim ve ünvanı ne olursa olsun hiçbir şahıs ve makamın hikmeti mevcudiyeti kalmamıştır. Yegane kurtuluş çaresi, halkın doğrudan doğruya egemenliğini eline alması ve iradesini kullanmasıdır.
Bizim burada alacağımız karar, Mustafa Kemal’in ‘YA İSTİKLÂL YA ÖLÜM’ direktifi ile yakında gerçekleşecek olan ulusal iradenin egemenliği istikametinde ve Mustafa Kemal’in yolunda olacaktır.”
Nimet Hoca’nın bu konuşmasının ardından ‘Müdafa-yı Hukuk Cemiyeti’nin kurulması ve ‘Kutsal Yemin’le bu işe başlamamız gerekir’ görüşünün benimsenmesinin ardından abdestler alınıp, bir masa etrafında toplanılarak Kur’an-ı Kerim ve tabanca üzerine yemin etti kurucular:
YEMİN METNİ: Vatan ve Milletimin kurtuluşu için sonuna kadar çalışacağımıza, başka siyasi düşünce ve emellerin etkisi altında kalmayacağımıza Vallahi, Billahi…
Karadeniz Ereğli’de kurulan Müdafayı Hukuk Cemiyeti’nin kuruluş programı ise şöyle belirlendi:
1- Ereğli’de Müdafa-yı Hukuk Cemiyeti’nin kurulduğu Mustafa Kemal Paşa’ya telle bildirilecektir.
2- Ereğli, bir işgal hareketini silahla karşılayacaktır.
3- Bunun için askerlik yapmış ve savaşmış olan gönüllülerden Kuvayı Milliye teşkil edilecektir.
4- Rumların taşkınlıklarına son verilecektir.
5- Ereğli köylüleri bir Cuma günü şehre davet edilerek bir miting yapılacak, memleketin içinde bulunduğu durum onlara da anlatılacaktır.
Nimet Hoca Millet Parkı’nda Ereğlilere şöyle sesleniyor:
Sayın dinleyiciler, Çanakkale ve Kafkas Gazileri!
Bugün ulusça mübarek vatanımızın parçalanması, namus ve haysiyetimizin ayaklar altına alınması tehlikesi ile karşı karşıya bulunmaktayız. Her karış toprağı şehitler kanı ile yoğrulan kutsal vatanımıza el uzatılıyor. İzmirliler ve Batı Anadolu halkı silahlarıyla dağa çıktılar düşmanı Akdeniz'in çukurluklarında kahredeceklerdir.
Aziz Hemşerilerim!
Bizler de görkemli tarihimize ve atalarımıza lâyık olduğumuzu kanıtlayacağız. Sınav günümüz gelmiştir. Bu uğurda sizlerle birlikte canımı vermekten çekinmeyeceğim.
Hoca çok heyecanlıdır. Tozpembesi yanaklarından akan gözyaşlarını tutmağa çalışmaktadır.
Genç yavrularım!
Sizleri bugün için yetiştirdik. Düşmana Bedir'in Malazgirt'in, Fetih'in aslanları gibi kurşundan kenetlenmiş saflarınızla saldıracaksınız. Onları yok edeceksiniz. Şehit ve Gazi olacaksınız. Bu ulus, bu vatan, bu tarih, bu şeref size emanet olacaktır.
Gaziler ve Kahramanlar!
Dinimize göre esir bir hükümdara itaat caiz değildir. İtaat eden Peygamberimizin istediği ümmet değildir.
Büyük tehlikeyi önlemek Kuvva-i Milliye ruhuna sadık kalmakla kabil olacaktır. Çanakkale ve İzmir-de akan kanlarla, Batı Anadolu'nun tarihi sınırı çiziliyor. Biz de akıtacağımız kanlarla bu sınırı tamamlayacağız. Karadeniz sahilini kanımızla yalazlayacağız. “Misakımız” bu olacaktır.
Pek yakında bu toprakta yükselen kurtarıcının, Mustafa Kemal'in emrinde 1200 yılından beri uğrunda mücadele ettiğimiz İslam Dininin bugün içimizde yanıp tutuşan meşalesi bizi gazamızda kutsal savaşımızda muvaffak ve muzaffer kılacaktır. Çünkü hak uğrunda, vatan uğrunda, din uğrunda, millet uğrunda savaşıyoruz Cenabı Hak bizimle beraberdir.
Karadeniz Ereğli’de Kurtuluş Savaşı mücadelesi örgütlü bir biçimde işte böyle başlarken, Ereğli kıyılarında Fransız savaş gemilerinin sık sık dolaştığı da gözleniyordu. Ellerinde Türk Bayrakları ile Kaptaş’tan, Cuma’dan, Yalı Köylerinden gelen atlı gruplar hep bir ağızdan ‘Dörtyüz aslandan bu vatan kaldı bize yadigar. Terk edersek lanet etmez mi bize Perverdigar.’ marşıyla Ereğli sokaklarını inlettiler
Alaplı, Gülüç ve Yalı köylüleri de açıldıkları kayıklardan ‘Karadeniz akar gider/etrafını yıkar gider’ marşı uğultular yaratıyordu.
Ereğli uyanıyordu. Ereğli bir bütün olmuş tek yürek ve tek vücut Kuvayı Milliye Ruhuyla Müdafa-yı Hukuk Cemiyeti’nin öncülüğünde işgale karşı ulusal duruş sergiliyordu.
FRANSIZ FİLOSU
Ereğli limanına gelen ve Kaymakamlığa gidip Osmanlı Devletine yardımcı olmak (!) için Heraklea Tepesine asker çıkararak korsanlık ve haydutluk ile mücadele edeceklerini söyleyen Fransızlar, Mondros Silah Bırakışması’nın 7. Maddesini uygulayarak maden ocaklarına ve limana egemen olmak istiyorlar.
Ereğli Müdafa-yı Hukuk Cemiyeti ‘Ereğli’de dirlik düzensizlik olmadığını’ ve bu durumun bir işgal olarak kabul edeceklerini amiral gemisine gönderdikleri heyetle bildirirken, konuyu ayrıca Mustafa Kemal’e de telgrafla bildirdiler. Mustafa Kemal’den yanıt gecikmeden geldi. Mustafa Kemal ‘Vatanımızı kurtarmak için yediden yetmişe kadar savaşmak zorundayız. 5000 kişilik yardım kuvveti gönderiyorum’ mesajını gönderdi.
Fransızlar, 8 Haziran 1920 günü; Bababurnuna 2 gambot yaklaştırıp 3 makine tüfekli bir piyade bölüğünü karaya çıkararak Keşiftepe ve Kestanelik sırtlarında hastane üzerinden kenti işgale başlarken, savaş gemileri de hem limanı hem de Ereğli’ye topa tutmaya başladılar. Askeri güç anlamında üstün olan Fransızların bu işgaline karşı İzzet Dura yönetimindeki Kuvayı Milliye güçlerimiz geri çekildiler.
Samsun’dan güneş gibi doğan Mustafa Kemal’in gönderdiği Yüzbaşı Cevat Beyin Kuvayı Milliyesi ve Devrek’ten de Muharrem Çetesi Ereğli’ye ulaştığında tüm hazırlıklar tamamlandı. Şimdi saldırı zamanıydı. 18 Haziran 1020 günü Kuvayı Milliye Birliklerinin saldırısı karşısında şaşkına dönen Fransızlar işgal etmek istedikleri Ereğli’den çekilmeye başladılar ve 19 Haziran günü de tamamen terk ettiler.
Kdz. Ereğli’nin Kurtuluş Günü’nün kısa öyküsü bu. Fransızlar 18 Haziran 1920’de kovuldukları Ereğli’ye ikinci kez 9 ay sonra geldiler Alemdar Vapuruna el koymasına koydular ama kendilerini esir alanları esir alan kahramanlarımız bir destana daha imza attılar.
*Kaynakça: Kurtuluş Savaşında Karadeniz Ereğlisi (Tahsin Aygün)
**
KARADENİZ EREĞLİ KAYMAKAMI MEHMET YAPICININ MESAJI:
Kaymakam Yapıcı’dan Ereğli’nin 105. Kurtuluş Yıldönümü Mesajı
Karadeniz Ereğli Kaymakamı Mehmet Yapıcı, ilçenin düşman işgalinden kurtuluşunun 105. yılı dolayısıyla bir mesaj yayımladı. Yapıcı, mesajında Ereğli halkının gösterdiği kahramanlık ve direnişe vurgu yaparak, bu tarihi günün önemine dikkat çekti.
Yapıcı, Karadeniz Ereğli’nin 8 Haziran 1920 tarihinde Fransızlar tarafından işgal edildiğini hatırlatarak, ilçenin sadece 10 gün içinde, omuz omuza verilen bir mücadeleyle özgürlüğüne kavuştuğunu belirtti. Ereğli’nin bu başarısıyla, Türk tarihinde ayrıcalıklı bir yere sahip olduğunu ifade etti.
“Bu işgale yürek yüreğe karşı koyan Karadeniz Ereğli halkı, başka bir devletin gölgesi altında yaşamayacağını tüm dünyaya ilan etmiştir” diyen Kaymakam Yapıcı, bu ruhun bugün de yaşatıldığını vurguladı. Yapıcı, “Bu topraklarda düşmana geçit vermeyen kahramanlarımızın azmi ve kararlılığı, bizlere emanet ettikleri kutsal vatanımıza sahip çıkma sorumluluğunu bir kez daha hatırlatmaktadır” ifadelerini kullandı.
Mesajının sonunda başta Gazi Mustafa Kemal Atatürk ve silah arkadaşları olmak üzere, ilçenin kurtuluşunda emeği geçen tüm şehitleri rahmetle, gazileri ise şükranla andığını belirten Kaymakam Mehmet Yapıcı, Ereğli halkının 18 Haziran Kurtuluş Günü’nü kutladı.
**
KARADENİZ EREĞLİ BELEDİYE BAŞKANI HALİL POSBIYIK'IN MESAJI:
Kdz.Ereğli Belediye Başkanı Halil Posbıyık’ın Karadeniz Ereğli’nin düşman işgalinden kurtuluşunun 105. yılı kutlama mesajı;
Karadeniz Ereğli’nin düşman işgalinden kurtuluşunun 105. yılını büyük bir onurla anıyor ve kutluyoruz.
105 yıl önce bu topraklarda başlayan kahramanca direniş ve vatan sevgisi tarihimize altın harflerle yazılmıştır. Stratejik öneme sahip Karadeniz Ereğli, tüm yurdumuzu etkisi altına alan düşman işgalinin yaşandığı milli mücadele döneminde, Ereğli halkının birlikte gösterdiği kahramanca mücadele sonunda, 18 Haziran 1920’de kurtulmuştur. Nimet Hoca, Akmanoğlu Raşit Bey, Tunalı Hilmi Bey gibi öncü isimlerin öncülüğünde kurulan Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti, Ereğli’nin savunmasında kilit rol oynamıştır. Alemdar Gemisi’nin gösterdiği cesur direniş ise, yalnızca Karadeniz Ereğli için değil, tüm Anadolu için bir dönüm noktası olmuş; Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk deniz zaferlerinden biri olarak tarihe geçmiştir.
Başta Gazi Mustafa Kemal Atatürk olmak üzere, tüm şehitlerimizi ve gazilerimizi saygı, rahmet ve minnetle anıyorum. Karadeniz Ereğli’nin kurtuluşunun 105. yılı kutlu olsun.
