İSTANBUL (AA) - İstanbul Bilgi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Zeynep Şimşek, tarımsal faaliyetlerde çalışan çocuklarda gelişimsel koordinasyon eksikliği ve kas-iskelet sistemi rahatsızlıkları gibi sağlık sorunlarının görüldüğünü belirtti.
Üniversiteden yapılan açıklamaya göre, Türkiye'de çocuk işçiliğinin en yaygın görüldüğü alanlardan mevsimlik gezici tarımda çalışan çocukların karşılaştığı sağlık sorunlarına ilişkin Prof. Dr. Zeynep Şimşek'in yürüttüğü araştırmanın bulguları, Dünya Çocuk İşçiliğiyle Mücadele Günü vesilesiyle paylaşıldı.
Açıklamada görüşlerine yer verilen Şimşek, dünya genelinde 160 milyon çocuk işçinin yüzde 70'inin tarım, orman ve su ürünleri gibi alanlarda çalıştığını aktardı.
Araştırmasının bulgularına değinen Şimşek, "5-11 yaş grubundaki çocuk işçilerin yüzde 76,6'sı ve 12-14 yaş grubundakilerin yüzde 75,8'i, tarım sektöründe istihdam ediliyor. Türkiye'de ise özellikle mevsimlik gezici tarım işçiliği, çocuk işçiliğinin en yaygın biçimlerinden biri ve bu işgücünün neredeyse yarısını, 18 yaş altındaki çocuklar ve gençler oluşturuyor." ifadelerini kullandı.
Mevsimlik tarımda çalışmanın, çocuklar için çok yönlü sağlık sorunları doğurduğuna değinen Şimşek, bu çocukların göç dönemlerinde riskli ulaşım koşulları, yetersiz barınma, bulaşıcı hastalıklar, zararlı kimyasallara maruz kalma, vücudun susuz kalması ve güneş çarpmasına bağlı rahatsızlıklar, ağır yük taşıma gibi ergonomik zorlanmalar, istismar, dışlanma ve stres gibi psikososyal sorunlarla karşı karşıya kaldığını anlattı.
Elektrik çarpmaları, kazalar, zehirlenmeler ve kronik hastalıkların da bu alanda risk teşkil ettiğini belirten Şimşek, tarımsal faaliyetlerin tehlikeli işler arasında sayıldığını ve mevsimlik tarımın, çocuk işçiliğinde kötü koşullarıyla öne çıktığını vurguladı.
- Genç işçiler daha yüksek risk altında
Şimşek, "Çocukların gelişimini olumsuz etkileyen işlerde çalıştırılması, uluslararası sözleşmeler ve Türkiye mevzuatı tarafından açıkça yasak konumda. Türkiye, Uluslararası Çalışma Örgütü'nün 138 ve 182 sayılı sözleşmelerini 1998 ve 2001 yıllarında onayladı. Ayrıca, Türkiye'nin 2017-2023 yıllarını kapsayan Çocuk İşçiliği ile Mücadele Ulusal Programında mevsimlik tarım işçiliği, öncelikli risk alanı olarak belirlendi. Ancak bu düzenlemelere rağmen, uygulamada çocuklar, bu korumalardan yeterince yararlanamıyor." değerlendirmesinde bulundu.
Mevzuata göre 15-17 yaş aralığındaki bireylerin "genç işçi" olarak kabul edildiğini ve bu yaş grubunun çalışabileceği işlerin yasal olarak sınırlandırıldığına değinen Şimşek, şunları kaydetti:
"Mevsimlik tarım işçiliği, bu sınırların ötesinde gürültülü, kimyasallarla temas edilen, ağır fiziksel yük gerektiren ve sürekli göç içeren bir çalışma ortamı sunuyor. Bu yaş grubundaki bireyler, fizyolojik olarak hala gelişim aşamasında ve bu durum onları, gelişimsel koordinasyon eksikliği ve kas-iskelet sistemi rahatsızlıkları gibi sağlık risklerine açık hale getiriyor. Araştırmalar, 15-17 yaş grubundaki gençlerin yüzde 95'inin 15 yaşını doldurmadan çalışmaya başladığını ve yüzde 93,7'sinin günde 8 saatten fazla çalıştığını gösteriyor. Gelişim çağında çalışmaya başlamaları nedeniyle tarımda çalışan 18 yaş altı kız çocuklarının yüzde 70'inde büyüme geriliği görülüyor."
Şimşek, tarımda çocuk işçiliğiyle mücadelede geçici projelerle yetinilmemesi, sistematik ve bütüncül politikaların hayata geçirilmesi gerektiğine değinerek, şu önerilerde bulundu:
"Birinci basamakta, sağlık hizmetleri kapsamında gebelik, lohusalık ve çocuk izlemlerinin nitelikli bir biçimde gerçekleştirilmesi büyük önem taşıyor. Aynı zamanda, saha denetimlerinin güçlendirilmesi ve ailelere yönelik destek mekanizmalarının oluşturulması gerekiyor. Çocuklara hak temelli sosyal hizmetlerin yaygınlaştırılması da oldukça önemli. Tarımda çalışan çocukların yaşam ve çalışma koşullarının iyileştirilmesi için üretim alanlarında sağlıklı su, hijyenik tuvalet ve güvenli barınma gibi temel kriterler sağlanmalı ve bu kriterler tarım desteklemeleri için ön koşul haline getirilmeli. Ayrıca, Çiftçi Kayıt Sistemi'ne işçi bilgilerinin dahil edilmesi, çocuk işçiliğiyle mücadelede veri temelli adımlar atılmasına katkı sağlar. Tarımın yapısal sorunlarının çözümü için Tarım İş Fonu'nun oluşturulması gerekiyor."
Şimşek, toplumların kalkınmasının fiziksel, ruhsal ve sosyal açıdan sağlıklı bireylerle mümkün olduğunu, bu nedenle "Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri" doğrultusunda çocuk işçiliğinin her biçiminin ortadan kaldırılması gerektiğini ifade etti.
