Çağdaş İş Hukuku anlayışı Sürekli,Süreksiz,Daimi,Geçici veya Mevsimlik hangi ADla olursa olsun taraflar arasında kurulan geçerli İş Sözleşmesi tatilleri de beraberinde getirir.Ancak Çalışma Hayatı içinde işyerlerimizde çalışan işçilerimizin yasanın öngördüğü anlamda tatillerini kullanabildiklerini görmek mümkün olmayabiliyor.
Birçok işyerimizde günün hangi saatinde olursa olsun çalışma süreleri içinde o işçiyi görürsünüz.İşverenin her saat, her gün,hatta yılın tüm genel tatil,ulusal-dini bayram günleri dahil 365 gün görmek ve birlikte olmak istediği işçiler vardır.Bu işçiler hangi saatte ara dinlenmesi yapar,Hafta Tatilini yapar mı?.Hatta Yıllık Ücretli İzin hakkını ne zaman kullanmıştır.Bilemezsiniz.Biraz daha ileri gidersek, işçinin kendisi bile izinleri var mı? Hangilerini kullanmıştır.Bilmez.İşin akışı içinde Tatillerini kullanmamış olur.Oysa Tatil Vazgeçilemeyen Haklardandır.
İş gücünün yenilenmesi, işçilerin iş sağlığı ve güvenliği ilkesi ışığında tüm çalışanların olduğu gibi sağlıklarının korunması amacı Dinlenme Hakkını öngörmektedir.Anayasanın güvence altına aldığı Dinlenme Hakkı ile ilgili 50.maddesi Dinlenmek çalışanların hakkıdır.Ücretli Hafta ve bayram tatili ile Ücretli İzin Hakları ve şartları Kanunla düzenlenir.hükmünü getirmiştir.Bugünlerde çalışması yapılan Yeni Anayasa hükümlerinde madde hükmü ile ilgili değişiklik yapılacağını düşünmüyorum.
Günlük çalışama süreci içinde işçinin kullanması gerekli Ara Dinlenmesi Tatil deyiminin bir ilki olarak kabulü gerekir.Ara Dinlenmesi Çalışma Süresinden Sayılmayan Haller kapsamında bundan önce anlatılmaya çalışılmıştı.Ancak yinelemekte yarar gördüğüm Ara Dinlenmesi işçilerin günlük iş süresi içinde serbestçe kullanabileceği zaman dilimdir.4857 Sayılı İş Yasasının 68.maddesi günlük çalışma süresine göre Ara Dinlenmesi süresini de ayrıntılı biçimde Dört Saat karşılığı 15 dakika,Dört saatten fazla yarım saat ve yedi buçuk ve daha fazla karşılığı bir saat olmak üzere düzenlemiş bulunmaktadır.
Bir işçi Ara Dinlenmesi süresinde işyerinde bulunuyor ve çalıştırılıyor, işverenin talimatıyla işin başında bulunuyor veya çıkacak işi bekliyor ise Ara Dinlenmesi yapmıyor ve fazla mesai yapmış sayılır.Ancak işçi işyerinden ayrılmıyor ancak zamanı serbestçe kullanıyor,yemek içmek gibi diğer kendisine ait işler için kullanıyor ise çalışma süresi içende sayılmaz. İşçinin çalışmalarının Fazla Mesai sayılabilmesi için ara dinlenmesi dahil 45 saatlik haftalık çalışma süresini aşması gerekir.
Uygulamada Ara Dinlenmeleri dışında Toplu İş Sözleşmesi hükümleriyle çalışma süreleri içinde ücret kesintisi yapılmaksızın süt,çay ve sigara içme molası gibi kısa süreli dinlenme süresi öngörülebiliniyor.
Bazı işyerlerinde örneğin maden işyerlerinde ara dinlenmesi süresince işçinin işyerini terk etmesi başka anlatımla işçinin süreci serbestçe kullanabilme olanağı olmayabilmektedir.Bu uygulamanın İşin özelliğinden veya işyerini terk etmenin sakıncaları kapsamında değerlendirilerek, Yasanın öngördüğü anlamda Ara Dinlenmesi hükmünün amacına aykırı sayılmayacaktır.
İşçiye Ara Dinlenmesi ile sağlanacak bedensel ve zihinsel yararlarla, iş gücünün getirdiği İş Sağlığı ve Güvenliği koşullarının(İşçinin Dikkati,Verimliliği vs) ÜRETİM için ne denli katkı sağlayacağı .İnkar Edilemez gerçeklerdendir.Hafta Tatili,Bayram ve Yıllık Ücretli İzin vs Tatil günlerine bundan sonraki yazılarımızda devam edilecektir.
Sevgiyle,Sağlıklı Kalınız.
fozturk.01@ hotmail.com
